پل های بین زنجیره ای چه هستند و چگونه کار می کنند؟

در چند سال گذشته، تعداد زیادی بلاک چین عمومی جدید با قابلیت قرارداد هوشمند راه اندازی شده اند و به همین دلیل همکاری متقابل بین زنجیره ای در فضای ارز رمزنگاری امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. در حال حاضر، توسعه دهندگان در این صنعت با جدیت کار می کنند تا با ایجاد تعامل متقابل بین زنجیره ای، ارتباط بین بلاک چین های مختلف را تسهیل کنند. در این مطلب، در مورد مفهوم پل های بین زنجیره ای، نحوه کار آنها و محبوب ترین پل ها بحث خواهیم کرد.
قرارداد هوشمند چیست؟

پل بین زنجیره ای چیست؟

پل های بین زنجیره ای (همچنین موسوم به پل های بلاک چین) پروتکل هایی هستند که شبکه های بلاک چین مستقل را به هم متصل می کنند و امکان انتقال روان دارایی های دیجیتال را از یک بلاک چین به بلاک چین دیگر فراهم کرده و در نتیجه تعامل متقابل بین زنجیره ای را تقویت می کنند.

صنعت بلاک چین بیش از پیش در حال تبدیل شدن به چند زنجیره ای است و اپلیکیشن های غیرمتمرکز (dApps) در شبکه های بلاک چین مختلف اجرا می شوند که هر یک از این بلاک چین ها رویکرد منحصر به فردی برای اعتماد و امنیت دارند.

این پیشرفت یک مشکل برای کل صنعت بلاک چین ایجاد می کند. از آنجایی که بلاک چین های اصلی برای ارتباط مستقیم بین زنجیره ای ساخته نشده اند، شبکه ها مستقل از یکدیگر عمل می کنند و دارایی ها و نقدینگی در حال جدا شدن از هم هستند.

برای مثال، نمی توان ارز بیت کوین را در شبکه اتریوم استفاده کرد و همچنین ارز اتریوم در شبکه بیت کوین قابل استفاده نیست. بنابراین، کاربران هر دو شبکه به صورت مجزا عمل می کنند و نمی توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند.
بیت کوین چیست؟ آموزش کامل بیت کوین
اتریوم چیست؟ آموزش کامل اتریوم

قابلیت تعامل متقابل کلید تبدیل شدن صنعت بلاک چین به یک صنعت چند بلاک چینی است. پیش از این، بسیاری از کاربران به استفاده از شبکه اتریوم برای اپلیکیشن های غیرمتمرکز و از شبکه بیت کوین برای تراکنش های مالی بسنده کرده بودند. اما این شبکه های پیشگام با مشکل مقیاس پذیری دست و پنجه نرم می کنند که آنها را پرهزینه و نسبتا کارآمد می کند.

پروتکل های جدیدی مانند بلاک چین های لایه یک و لایه دو به منظور ارائه کارمزد پایین تر تراکنش ها و افزایش توان عملیاتی شبکه ایجاد شده اند. در حالی که این بلاک چین های جایگزین جدید یا راه حل های لایه دو مقیاس پذیر و سریع هستند، اما قادر به برقراری ارتباط بین زنجیره ای نیستند، به این معنی که یک دارایی را نمی توان به راحتی از یک لایه به لایه دیگر منتقل کرد.
تفاوت بلاک چین لایه یک و لایه دو چیست؟

اغلب، ارسال دارایی ها از یک شبکه بلاک چین مانند اتریوم به یک پروتکل لایه دو مانند پالیگان، آپتیمیزم (Optimism) یا آربیتروم (Arbitrum) شامل مراحل پیچیده زیادی بوده و به صرافی ارز رمزنگاری به عنوان واسطه نیاز است.
پالیگان چیست؟ چگونه می تواند مشکل مقیاس پذیری اتریوم را بر طرف کند؟

راه حل این مشکل پروتکل های پیام رسان بین زنجیره ای است که قراردادهای هوشمند را قادر می سازد داده ها را بخوانند، ضبط کنند و آنها را بین شبکه های بلاک چین منتقل کنند.

راه حل تعامل متقابل بین زنجیره ای برای ایجاد یک شبکه به هم پیوسته از بلاک چین ها که می تواند داده ها و توکن ها را بین آنها رد و بدل کند، ضروری است.

پل های بین زنجیره ای چگونه کار می کنند؟

ایجاد پل بین زنجیره ای معمولا شامل قفل کردن یا سوزاندن دارایی های رمزنگاری در شبکه اصلی از طریق یک قرارداد هوشمند و فعال سازی یا ضرب کردن این دارایی های دیجیتال در شبکه جدید است. بخش دوم نیز با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام می شود.

به عبارت دیگر، بیشتر پل های بین زنجیره ای توکن ها را در قراردادهای هوشمند “رپد” می کنند و آنها را در شبکه های دیگر عرضه می کنند.
رپد توکن چیست و چگونه کار می کند؟

نمونه بارز آن رپدبیت کوین (WBTC) است. این یک توکن ERC-20 بوده و برای ایجاد آن باید بیت کوین را وثیقه کرد. برای دریافت WBTC در شبکه اتریوم، ابتدا باید بیت کوین در شبکه خودش قفل شود و سپس با استفاده از یک پل بین زنجیره ای در شبکه اتریوم ضرب شود. پل بین زنجیره ای در مورد WBTC توسط یک شرکت متمرکز اداره می شود؛ به این معنی که بیت کوین قفل شده در شبکه بیت کوین توسط یک متولی به نام “BitGo” نگهداری می شود.
استاندارد ERC-20 چیست؟ توکن های ERC20 چگونه ایجاد می شوند؟

پل های بلاک چین  به سه روش کار می کنند:

سوزاندن و ضرب توکن (Burn and mint): کاربر توکن های خود را در شبکه اصلی می سوزاند و همان دارایی ها در شبکه جدید ضرب می شوند.

قفل و ضرب توکن (Lock and mint): کاربر توکن های خود را در یک قرارداد هوشمند در یک شبکه قفل می کند و همزمان توکن های رپد شده در شبکه دیگر به صورت ” IOU” ضرب می شوند. برعکس، برای آزاد کردن توکن های قفل شده در شبکه اول، توکن های رپد شده در شبکه مقصد سوزانده می شوند.

قفل و آزاد کردن توکن (Lock and unlock): کاربر توکن ها را در شبکه اول قفل می کند و سپس همان توکن ها را در یک استخر نقدینگی در شبکه جدید آزاد می کند.

پل های بلاک چین همچنین می توانند دارای قابلیت های پیام رسان داده اختیاری باشند تا امکان اشتراک گذاری اطلاعات بین بلاک چین ها را فراهم کنند. این پل ها که پل های توکن قابل برنامه ریزی نیز نامیده می شوند، قابلیت های بین زنجیره ای پیچیده تری مانند سواپ کردن، استیکینگ، وام دادن یا سپرده گذاری توکن ها  در یک قرارداد هوشمند در شبکه جدید را امکان پذیر می کنند.

انواع پل های بلاک چین

پل های مورد اعتماد یا متمرکز

پل های مورد اعتماد به یک نهاد یا سیستم متمرکز وابسته هستند. این پل ها از تایید کننده های خارج از صنعت بلاک چین برای تسهیل انتقال داده ها و دارایی ها به صورت امن استفاده می کنند. این بدان معناست که آنها از کاربران می خواهند که کنترل دارایی های رمزنگاری خود را واگذار کنند، که این با اصل خود حضانتی ارز رمزنگاری (نگهداری فقط توسط کاربر) در تضاد است.

پل های بدون نیاز به اعتماد یا غیرمتمرکز

این پل ها به نهادهای شخص ثالث متکی نیستند. آنها با استفاده از قراردادهای هوشمند که فرایند قابلیت تعامل متقابل را مدیریت می کنند، به صورت غیرمتمرکز عمل می کنند. بنابراین، کاربران می توانند مالکیت ارزهای رمزنگاری خود را حفظ کنند. در حالی که کاربران پل های متمرکز باید به اعتبار اپراتورهای پل تکیه کنند، کاربران پل های غیرمتمرکز باید کد پایه را بررسی کنند.

پل های یک طرفه

پل های یک طرفه کاربران را قادر می سازند تا ارز های رمزنگاری خود را به شبکه دیگری منتقل کنند، بدون این که امکان بازگرداندن آنها از طریق همان مسیر وجود داشته باشد. این بدان معنی است که این پل ها فقط برای معاملات یک طرفه قابل استفاده هستند.

پل های دو طرفه

این پل ها انتقال دارایی ها را از هر دو طرف امکان پذیر می کنند. آنها روش بی نظیری برای انتقال داده ها و ارزهای رمزنگاری بین دو شبکه ارائه می دهند. این پل ها مناسب کاربرانی هستند که اغلب از دو شبکه برای ارسال و دریافت ارز رمزنگاری استفاده می کنند.

فهرست پل های بلاک چین محبوب

پل های بین زنجیره ای برای بهبود تعامل متقابل بین بلاک چین ها و نقدینگی کلی در بازار ارز رمزنگاری، ضروری هستند. برخی از محبوب ترین پل های بین زنجیره ای به شرح زیر هستند.

وُرم‌هول (Wormhole)

وُرم‌هول یک پروتکل پیام رسان بین زنجیره ای است که برقراری ارتباط بین چندین زنجیره، از جمله اتریوم، سولانا، ترا، آوالانچ، پالیگان، بایننس اسمارت چین و غیره را تسهیل می کند. وُرم‌هول انتقال بین زنجیره ای اطلاعات و دارایی ها را از شبکه مبدا امکان پذیر می کند. شبکه ای از نودها این اطلاعات را قبل از انتقال آنها به شبکه بلاک چین مقصد، تایید می کنند.
آوالانچ (Avalanche) چیست و چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد؟
سولانا چیست؟ آنچه باید درباره این شبکه و توکن SOL بدانید

پالیگان بریج یا پل پلیگان (Polygon Bridge)

این یک پروتکل بین زنجیره ای است که امکان انتقال دارایی ها را بین شبکه پالیگان و اتریوم فراهم می کند. کاربران می توانند توکن های ERC-20 و NFT‌های اتریوم را از طریق دو راه حل بین زنجیره ای (یعنی پل “POS” یا پل پلاسما) به شبکه های لایه دو پالیگان منتقل کنند.

هر دو پل می توانند دارایی های ارز رمزنگاری را از شبکه اتریوم به پالیگان منتقل کنند، اما از این نظر متمایز هستند که پل POS از اثبات سهام برای ایمن کردن شبکه خود استفاده می کند و از انتقال توکن های اتریوم و ERC پشتیبانی می کند. از طرف دیگر، پل پلاسما از راه حل مقیاس پذیری پلاسما اتریوم استفاده می کند و از انتقال اتریوم، توکن های ERC-20، توکن های ERC-721 و پالیگان پشتیبانی می کند.

هارمونی بریج یا پل هارمونی (Harmony Bridge)

هارمونی (پروتکلی برای اپلیکیشن های غیرمتمرکز) یک پل بین زنجیره ای به نام لِیِر زیرو (LayerZero) دارد که امکان انتقال دارایی های دیجیتال را بین شبکه های اتریوم، بایننس اسمارت چین و هارمونی فراهم می کند. کاربران می توانند توکن های ETH و BNB را به بلاک چین هارمونی منتقل کنند و دارایی های معادل آنها را دریافت کنند. دارایی های مبادله شده را می توان در هر زمانی بازخرید کرد.
هارمونی چیست و چرا کاربران زیادی را به خود جذب می کند؟

آوالانچ بریج یا پل آوالانچ (Avalanche Bridge)

آوالانچ بریج یک پروتکل بین زنجیره ای است که انتقال توکن های  ERC-20 را به زنجیره قرارداد C-Chain آوالانچ و بالعکس تسهیل می کند. این پل با دریافت توکن های ERC-20 از شبکه اتریوم کار می کند. این تراکنش دریافتی تایید می شود و توکن های ERC-20 رپد شده در شبکه آوالانچ ضرب می شوند. این فرایند با خارج کردن توکن ها از حالت رپد شده در قرارداد هوشمند و آزاد کردن توکن های ERC-20 اولیه، معکوس می شود.

بایننس بریج یا پل بایننس (Binance Bridge)

بایننس بریج این امکان را به کاربر می دهد تا ارزهای رمزنگاری مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین، چین لینک و غیره را در شبکه بی ان بی اسمارت چین به توکن های رپد شده تبدیل کنند. این پل برای آوردن نقدینگی بین زنجیره ای به اکوسیستم بایننس ضروری است.
چین لینک چیست وچگونه کار می کند؟

ریسک های پل های بین زنجیره ای 

پل های بین زنجیره ای مزایای زیادی دارند، اما ریسک های خود را نیز دارند که می توانند منجر به از دست رفتن دارایی های دیجیتال کاربران شوند.

برای مثال، در پل های متمرکز و مورد اعتماد، یک متولی ممکن است با وجوه کاربر فرار کند. البته، برخی از پل های بین زنجیره ای متولیان را ملزم به گذاشتن وثیقه معتبر می کنند تا در صورت بروز چنین اتفاقی، خسارت کاربران را جبران کنند.

همچنین، پل های بلاک چین با حداقل اعتماد معمولا از اوراکل ها و قراردادهای هوشمند برای مدیریت انتقال دارایی ها بین زنجیره ها استفاده می کنند. این نیز عاری از ریسک نیست، چون ممکن است هکرها از نقص های کد قرارداد هوشمند سوء استفاده کنند. هک وُرم هول که منجر به سرقت بیش از 300 میلیون دلار شد، ناشی از آسیب پذیری در قراردادهای هوشمند بود.

اگر اعتبارسنج ها یا متولیان از ادامه کار پل های بین زنجیره ای حمایت نکنند، آنها متوقف می شوند و ممکن است وجوه کاربر از بین برود یا به راحتی قابل بازیابی نباشد. در نهایت، جنبه متمرکز پل های مورد اعتماد نیز یکی دیگر از ریسک ها است. هک پل رونین نمونه ای از این ریسک است که در آن هکر با استفاده از کلیدهای خصوصی اقدام به برداشت وجوه کرده بود.