اپلیکیشن های غیرمتمرکز چیستند و چه مزایا و معایبی دارند؟

اپلیکیشن های غیرمتمرکز(DApps) برنامه هایی هستند که بر روی شبکه های بلاک چین اجرا می شوند. انواع بسیار زیادی از اپلیکیشن های غیر متمرکز با کاربردهای مختلف (مانند بازی، امور مالی، رسانه های اجتماعی و غیره) وجود دارند.
بلاک چین چیست؟ یک راهنمای کامل برای مبتدیان

اگرچه ممکن است اپلیکیشن های غیرمتمرکز شبیه به اپلیکیشن های معمولی موبایل باشند، سیستم پشتیبان آنها کاملا متفاوت است. اپلیکیشن های غیرمتمرکز برای اجرا شدن به قراردادهای هوشمند در یک شبکه توزیع شده متکی هستند. این قابلیت آنها را شفاف تر، غیرمتمرکزتر و مقاوم تر در برابر حملات می کند، اما برخی از مشکلات جدید را نیز به وجود می آورد.

از زمان ایجاد و عرضه بیت کوین بیش از یک دهه می گذرد و بلاک چین ها با ارائه قابلیت ها و کاربردهای جدید فراتر از ارز رمزنگاری، تکامل یافته اند. یکی از این قابلیت های جدید، ساخت اپلیکیشن های غیرمتمرکز به منظور استفاده از فناوری بلاک چین برای ارتقا بسیاری از بخش ها و سرویس های سنتی است.
بیت کوین چیست؟ آموزش کامل بیت کوین

اپلیکیشن های غیرمتمرکز چه هستند؟

اپلیکیشن های غیرمتمرکز برنامه ها یا اپلیکیشن های دیجیتالی مبتنی بر قرارداد هوشمند هستند که به جای سرورهای متمرکز، بر روی بلاک چین اجرا می شوند. آنها ظاهری شبیه به اپلیکیشن های معمولی موبایل دارند و سرویس ها و عملکردهای متنوعی از بازی گرفته تا امور مالی، رسانه های اجتماعی و غیره را ارائه می دهند.
قرارداد هوشمند چیست؟

همانطور که از نام آنها پیداست، اپلیکیشن های غیرمتمرکز بر روی شبکه های همتا به همتای غیرمتمرکز اجرا می شوند. این اپلیکیشن ها باید دارای ویژگی های زیر باشند:

• متن باز: کد منبع اپلیکیشن های غیرمتمرکز در دسترس عموم قرار دارد، به این معنی که همه افراد می توانند آنها را تایید، استفاده، کپی و اصلاح کنند. هیچ نهاد واحدی وجود ندارد که اکثر ارزها یا توکن های آن را کنترل کند. همچنین، کاربران می توانند پیشنهادات خود را برای ایجاد تغییرات در اپلیکیشن های غیرمتمرکز مطرح کنند و آنها را به رای بگذارند.
• غیرمتمرکز و از نظر رمزنگاری ایمن: برای اطمینان از ایمن بودن داده ها، تمام اطلاعات اپلیکیشن های غیرمتمرکز به صورت رمزنگاری ایمن شده و در یک بلاک چین عمومی و غیرمتمرکز ذخیره می شوند و چندین نود از آنها نگهداری می کنند.
• یک سیستم دارای توکن: اپلیکیشن های غیرمتمرکز با یک توکن رمزنگاری قابل دسترسی می شوند. آنها می توانند ارزهای رمزنگاری مانند اتریوم را بپذیرند یا با استفاده از یک الگوریتم اجماع، مانند اثبات کار یا اثبات سهام، یک توکن بومی ایجاد کنند. این توکن همچنین می تواند برای پاداش دادن به مشارکت کنندگانی مانند ماینرها و سهامداران استفاده شود.
  اتریوم چیست؟ آموزش کامل اتریوم

طبق این تعریف گسترده، بلاک چین بیت کوین را می توان یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (و مسلما اولین اپلیکیشن غیرمتمرکز تا به امروز) در نظر گرفت. این یک شبکه متن باز بوده، تمام داده ها روی بلاک چین غیرمتمرکز آن ضبط می شوند، ارز رمزنگاری بومی خود را دارد و از الگوریتم اجماع اثبات کار برای استخراج استفاده می کند. همین موضوع در مورد سایر بلاک چین هایی که دارای ویژگی های فوق هستند، نیز صدق می کند.

با این حال، امروزه اصطلاح اپلیکیشن غیرمتمرکز  به طور کلی به همه اپلیکیشن هایی اطلاق می شود که دارای قابلیت های قراردادهای هوشمند هستند و در شبکه های بلاک چین اجرا می شوند. بلاک چین بیت کوین از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی کند، بنابراین اکثر افراد آن را یک اپلیکیشن غیرمتمرکز نمی دانند.

تا ژوئن 2022، اکثر اپلیکیشن های غیرمتمرکز بر روی شبکه اتریوم بوده اند. این شبکه یک زیرساخت قوی برای توسعه دهندگان اپلیکیشن های غیرمتمرکز ارائه می دهد تا موارد استفاده این اپلیکیشن ها را گسترش دهند. اما با تکامل اپلیکیشن های غیرمتمرکز، توسعه دهندگان شروع به ساخت این اپلیکیشن ها در بلاک چین های دیگر، مانند بی ان بی اسمارت چین (BSC)، سولانا (SOL)، پالیگان (MATIC)، آوالانچ (AVAX)، اییاس (EOS) و غیره کرده اند.
آوالانچ (Avalanche) چیست و چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد؟
پالیگان چیست؟ چگونه می تواند مشکل مقیاس پذیری اتریوم را بر طرف کند؟
سولانا چیست؟ آنچه باید درباره این شبکه و توکن SOL بدانید

اپلیکیشن های غیرمتمرکز چگونه کار می کنند؟

اپلیکیشن های غیرمتمرکز اپلیکیشن هایی هستند که توسط قراردادهای هوشمند پشتیبانی می شوند. کد پشتیبان آنها در شبکه های همتا به همتای توزیع شده اجرا می شود. قرارداد هوشمند مجموعه ای از قوانین از پیش تعریف شده است که توسط کد کامپیوتری اجرا می شود. در صورت برآورده شدن شرایط خاصی، همه نودهای شبکه وطایف مشخص شده در قرارداد را اجرا می می کنند.

هنگامی که یک قرارداد هوشمند در بلاک چین منتشر می شود، تغییر کد یا از بین بردن آن دشوار است. بنابراین، حتی اگر تیم توسعه اپلیکیشن غیرمتمرکز از هم پاشیده شود، کاربران همچنان می توانند به آن اپلیکیشن دسترسی داشته باشند.

مزایای اپلیکیشن های غیرمتمرکز

در حالی که رابط های اپلیکیشن های غیرمتمرکز و اپلیکیشن های متمرکز سنتی شبیه به نظر می رسند، اپلیکیشن های غیرمتمرکز در مقایسه با همتایان متمرکز خود مزایای متعددی را ارائه می کنند. اپلیکیشن های وب،  داده ها را روی سرورهای متمرکز ذخیره می کنند. سروری که مورد هک قرار می گیرد، می تواند کل شبکه اپلییکیشن را به خطر بیاندازد و آن را به طور موقت یا دائم غیرقابل استفاده کند. سیستم های متمرکز همچنین ممکن است دچار مشکل نشت داده یا سرقت شوند و شرکت ها و کاربران فردی را در معرض خطر قرار دهند.

در مقابل، اپلیکیشن های غیرمتمرکز بر روی شبکه های توزیع شده و بدون دخالت یک قدرت مرکزی ساخته می شوند. اپلیکیشن های غیرمتمرکز هیچ نقطه شکستی ندارند و در برابر حملات کم تر آسیب پذیر هستند و این امر باعث می شود تا هکرها و عوامل مخرب نتوانند به راحتی وارد شبکه شوند. شبکه P2P نیز تضمین می کند که اپلیکیشن غیرمتمرکز با کمترین زمان از کارافتادگی به کار خود ادامه می دهد، حتی اگر کامپیوترها یا بخش هایی از شبکه دچار مشکل شوند.

ماهیت غیرمتمرکز DAppها به این معنی است که کاربران می توانند کنترل بیشتری بر اطلاعاتی که به اشتراک می گذارند داشته باشند. از آنجایی که هیچ شرکت یا نهادی اطلاعات شخصی کاربران را کنترل نمی کند، آنها برای تعامل با یک اپلیکیشن غیرمتمرکز نیازی به تایید هویت ندارند. در عوض، آنها می توانند از یک کیف پول ارز رمزنگاری برای اتصال به این اپلیکیشن ها استفاده کنند و به طور کامل اطلاعاتی را که به اشتراک می گذارند، کنترل کنند.

یکی دیگر از مزایای اپلیکیشن های غیرمتمرکز این است که توسعه دهندگان به راحتی می توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، ارزهای رمزنگاری را در اپلیکیشن های خود برای قابلیت های اصلی ادغام کنند. برای مثال، اپلیکیشن های غیرمتمرکز در شبکه اتریوم می توانند بدون ادغام ارائه دهندگان پرداخت شخص ثالث، ارز بومی این شبکه را  برای پرداخت بپذیرند.

معایب اپلیکیشن های غیرمتمرکز

اپلیکیشن های غیرمتمرکز پتانسیل تبدیل شدن به بخش مهمی از آینده بدون سانسور را دارند، اما هر سکه دو رو دارد. این اپلیکیشن ها در مراحل اولیه توسعه هستند و صنعت ارز رمزنگاری هنوز مشکلاتی مانند مقیاس پذیری، تغییرات کد و پایگاه کاربر کم را بر طرف نکرده است.

اپلیکیشن های غیرمتمرکز برای کار کردن به قدرت محاسباتی قابل توجهی نیاز دارند که این می تواند شبکه هایی را که این اپلیکیشن ها روی آنها اجرا می شوند با اضافه بار مواجه کند. برای مثال، اتریوم برای دستیابی به امنیت، یکپارچگی، شفافیت و پایداری مورد نظر خود، همه اعتبارسنج ها را ملزم می کند تا تمام تراکنش های اجرا شده در شبکه را تایید و ذخیره کنند. این می تواند در نرخ پردازش تراکنش در ثانیه اختلال ایجاد کند و منجر به ازدحام در شبکه و افزایش هزینه های گس شود.

ایجاد تغییرات در یک اپلیکیشن غیرمتمرکز نیز مشکلات خود را دارد. یک اپلیکیشن غیرمتمرکز برای افزایش تجربه و امنیت کاربر احتمالا برای رفع باگ ها، به روزرسانی رابط کاربری و افزودن قابلیت های جدید، به تغییرات مداوم نیاز دارد. با این حال، اگر اپلیکیشن غیرمتمرکز در بلاک چین راه اندازی شود، تغییر کد پشتیبان آن دشوار می شود. برای تایید هرگونه پیشنهاد تغییر یا ارتقا، اکثر نودهای شبکه باید به اجماع برسند و ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا این تغییرات اعمال شوند.

تعدد اپلیکیشن های غیرمتمرکز در بازار، جذب کاربران بیشتر را برای یک اپلیکیشن دشوار می کند. برای این که یک اپلیکیشن غیرمتمرکز به طور موثر عمل کند، باید به یک “اثر شبکه” دست یابد. هرچه یک اپلیکیشن تعداد کاربران بیشتری داشته باشد، در ارائه خدمات موفق تر و قوی تر عمل می کند. افزایش تعداد کاربران همچنین می تواند یک اپلیکیشن را ایمن تر کند و از آن در برابر مداخله هکرها در کد متن باز محافظت کند.

موارد استفاده اپلیکیشن های غیرمتمرکز

اپلیکیشن های غیرمتمرکز رویکرد جدیدی را برای کسب و کارها در بسیاری از صنایع ارائه می دهند تا کاربران بیشتری را جذب کنند. برخی از موارد استفاده آنها عبارتند از : گیم فای (GameFi)، امور مالی غیرمتمرکز (دیفای)، سرگرمی و مدیریت. در ادامه این موارد استفاده را به تفصیل شرح خواهیم داد.
بازی رمزنگاری یا بلاک چینی چیست و چگونه می توان از آن کسب درآمد کرد؟

گیم فای (GameFi)

محبوبیت اپلیکیشن های غیرمتمرکز گیم فای رو به افزایش است که نمونه آن ظهور اکسی اینفینیتی (یک بازی P2E در بلاک چین اتریوم) است.  طبق داده های وب سایت DappRadar، فعالیت بازی های بلاک چینی در سه ماهه اول سال 2022 افزایش 2000 درصدی نسبت به سال 2021 داشته است. همچنین، این بخش در مارس 2022 تعداد  1.22 میلیون کیف پول فعال منحصر به فرد را جذب کرده که بیش از 50 درصد از فعالیت ها مربوط به اپلیکیشن های غیرمتمرکز بازی بوده اند.

برخلاف بازی های ویدیویی سنتی، اکثر اپلیکیشن های غیرمتمرکز بازی به گیمرها کنترل کامل بر دارایی های درون بازی را می دهند. این اپلیکیشن ها همچنین به گیمرها فرصت کسب درآمد از این آیتم ها را در خارج از بازی می دهند. برای مثال، اکسی اینفینیتی دارای شخصیت های بازی، زمین مجازی و آیتم های درون بازی در قالب NFT است. گیمرها می توانند آنها را در کیف پول ارز رمزنگاری خود ذخیره کنند، آنها را به آدرس های دیگر اتریوم انتقال دهند یا با دیگر گیمرها در پلتفرم های NFT معامله کنند. در داخل این اکوسیستم، گیمرها می توانند برای جمع آوری توکن های  ERC-20 با یکدیگر رقابت کنند. این توکن ها قابل معامله در صرافی های ارز رمزنگاری هستند. اساسا، هر چه گیمرها بیشتر بازی کنند، می توانند پاداش های بیشتری را در بازی به دست آورند.

دیفای و صرافی های غیرمتمرکز (DEX)

امور مالی سنتی به موسسات مالی متکی است که مانند واسطه عمل می کنند. کاربران از طریق اپلیکیشن های غیرمتمرکز می توانند بدون نیاز به واسطه متمرکز، از خدمات مالی استفاده کنند و کنترل کامل دارایی های خود را در اختیار داشته باشند. دیفای همچنین می تواند برای افراد کم درآمد مفید باشد و امکان دسترسی به طیف وسیعی از خدمات مالی با هزینه بسیار کمتر را برای آنها فراهم کند.

قرض گرفتن و وام دادن محبوب ترین خدمات مالی هستند که اپلیکیشن های غیرمتمرکز ارائه می کنند. اپلیکیشن های غیرمتمرکز دیفای امکان تسویه فوری تراکنش ها و قابلیت استفاده از دارایی های دیجیتال به عنوان وثیقه را فراهم می کنند. کاربران در پلتفرم های وام دهی DApp می توانند آزادی عمل بیشتری داشته باشند. برای مثال، وام دهندگان با انتخاب نوع توکن و پلتفرم، کنترل بیشتری بر وام های خود دارند. کاربران همچنین می توانند 100 درصد سود حاصل از وام خود را دریافت کنند، چون آنها مجبور به پرداخت کارمزد به واسطه نیستند.

صرافی های غیرمتمرکز نمونه مهم دیگری از اپلیکیشن های غیرمتمرکز مالی هستند. چنین پلتفرم هایی با حذف واسطه هایی مانند صرافی های ارز رمزنگاری متمرکز، معاملات همتا به همتا (P2P) را تسهیل می کنند. کاربران کنترل وجوه خود را در اختیار دارند و به شخص یا نهادی واگذار نمی کنند. آنها به جای انتقال دارایی های خود به صرافی متمرکز، مستقیما با کمک قراردادهای هوشمند با کاربر دیگری معامله می کنند. تراکنش ها در داخل شبکه و به طور مستقیم بین کیف پول های کاربران انجام می شوند. از آنجایی که صرافی های غیرمتمرکز در مقایسه با صرافی های متمرکز هزینه تعمیر و نگهداری پایین تری دارند، کارمزد تراکنش ها در آنها نیز به مراتب کمتر است. برخی از صرافی های غیرمتمرکز محبوب عبارتند از پنکیک سواپ، یونی سواپ و سوشی سواپ.
پنکیک سواپ چیست؟ چگونه می توان در این صرافی ترید کرد

سرگرمی

سرگرمی بخش جدایی ناپذیر از زندگی ماست. بوسیله اپلیکیشن های غیرمتمرکز، فعالیت های روزانه که افراد از آن لذت می برند به تجربیات دیجیتالی تبدیل می شوند که می توانند انگیزه های اقتصادی نیز ایجاد کنند. برای مثال، آدیوس (Audius) یک پلتفرم پخش موسیقی غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین است که با حذف واسطه های موجود در صنعت موسیقی سنتی، هنرمندان و طرفداران را مستقیما به یکدیگر متصل می کند. این به متصدیان موسیقی اجازه می دهد تا از محتوای خود درآمد بیشتری کسب کنند و رکوردهای تغییرناپذیری از کار خود در بلاک چین تولید کنند.

اپلیکیشن های غیرمتمرکز در حال حل مشکلاتی هستند که کاربران پلتفرم های رسانه های اجتماعی با آنها دست و پنجه نرم می کنند.  رسانه های اجتماعی متمرکز بزرگ مانند توییتر و فیس بوک اغلب به دلیل سانسور پست ها و سوء استفاده از داده های کاربران مورد انتقاد قرار می گیرند. کاربران از طریق اپلیکیشن های اجتماعی غیرمتمرکز مانند استیمیت (Steemit) می توانند آزادانه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و نظرات خود را با محدویت و سانسور کمتری بیان کنند و در عین حال  کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود داشته باشند.

سیستم مدیریتی

اپلیکیشن های غیرمتمرکز با معرفی مکانیسم تصمیم گیری جامعه محورتر، کاربران را برای ایفای نقش بیشتر در اداره سازمان های آنلاین توانمند می کنند. کاربرانی که توکن های حاکمیتی یک پروژه بلاک چین خاص را در اختیار دارند، با کمک قراردادهای هوشمند می توانند پیشنهادهایی را مطرح کنند تا جامعه به آنها رای دهد و همچنین به صورت نانشناس به پیشنهادهای دیگران رای دهند.

یکی از مدل های مدیریتی غیرمتمرکز، سازمان های مستقل غیر متمرکز (دائو) هستند. دائوها را می توان اپلیکیشن های غیرمتمرکز کاملا مستقلی در نظر گرفت که از قراردادهای هوشمند برای تصمیم گیری بدون دخالت یک نهاد متمرکز، استفاده می کنند. آنها سلسله مراتب ندارند. در عوض، مکانیسم های اقتصادی هستند که منافع سازمان را با منافع تک تک اعضای دائو در یک ردیف قرار می دهند.

نحوه وصل شدن به اپلیکیشن های غیرمتمرکز

برای تعامل با DApp ها ابتدا به یک افزونه مرورگر سازگار مانند تراست والت، متامسک یا بایننس چین والت نیاز دارید. برخی از این کیف پول ها دارای نسخه موبایل نیز هستند. در ادامه در مورد اتصال کیف پول تراست والت به پنکیک سواپ و بی ان بی اسمارت چین توضیح خواهیم داد.
نصب، راه‌اندازی و نحوه استفاده از کیف‌پول متامسک
همه چیز درباره کیف پول تراست والت(trust wallet)؛ نحوه نصب، راه اندازی و کار با تراست والت

واریز BNB به کیف پول تراست والت

برای استفاده از DApp ها در بی ان بی اسمارت چین (BSC) به مقداری توکن BNB برای پرداخت کارمزد تراکنش نیاز دارید. می توانید BNB را از کیف پول اسپات صرافی خود (که از این توکن پشتیبانی می کند) برداشت کنید و به تراست والت انتقال دهید.

به کیف پول تراست والت خود بروید و روی “BNB Smart Chain” کلیک کنید.

توجه: روی “BNB Beacon Chain” کلیک نکنید. این گزینه برای توکن بی ان بی BEP-2 در بی ان بی بیکن چین است و نمی توان از آن برای پرداخت کارمزد تراکنش در BSC استفاده کرد.

برای مشاهده آدرس BNB روی “Receive” ضربه بزنید. سپس می توانید این آدرس را کپی کرده و در کیف پول ارسال کننده جایگذاری کنید یا کد QR را اسکن کنید تا انتقال انجام شود.

پس از تایید تراکنش در بلاک چین، مقدار BNB در صفحه اصلی تراست والت نشان داده می شود.

افزودن توکن CAKE به فهرست تراست والت

لیست پیش فرض توکن های تراست والت شامل توکن های DApp مانند پنکیک سواپ (CAKE) نمی شود. برای این که این توکن در کیف پول شما قابل مشاهده باشد، ابتدا باید آن را به لیست اضافه کنید.

روی “Add Tokens” ضربه بزنید و “PancakeSwap” را جستجو کنید. CAKE را در بلاک چین های مختلف خواهید دید. چون از شبکه BSC استفاده می کنید، باید BEP-20 CAKE را انتخاب کنید.

حالا، توکن CAKE در لیست توکن های تراست والت نمایش داده می شود.

گام بعدی متصل کردن کیف پول تراست والت به پنکیک سواپ است. می توانید از طریق مرورگر داخلی  تراست والت یا دسکتاپ متصل شوید.

اتصال به پنکیک سواپ از طریق مرورگر تراست والت

در صفحه اصلی تراست والت روی “Browser” کلیک کنید و به وب سایت “PancakeSwap” بروید.

از شما خواسته می شود که تراست والت خود را متصل کنید. روی “Connect” ضربه بزنید.

اتصال به پنکیک سواپ از طریق مرورگر دسکتاپ

به وب سایت “PancakeSwap” بروید و روی “Connect Wallet” کلیک کنید.

روی نماد “Trust Wallet” کلیک کنید و یک کد QR را روی صفحه مشاهده خواهید کرد.

کیف پول تراست والت خود را باز کرده و روی “Settings” و سپس در صفحه بعد روی “WalletConnect” کلیک کنید.

روی “New Connection” ضربه بزنید و کد QR را اسکن کنید.

از شما خواسته می شود که اتصال را مجاز کنید. روی “Connect” ضربه بزنید.