نوسانات بالای بازار ارزهای رمزنگاری بدان معناست که نقد شدن دارایی توسط شخص ثالث یا همان لیکوئید شدن اتفاقی طبیعی است. بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری به دلیل نوسانات شدید قیمتی، در دسته سرمایهگذاریهای پر ریسک قرار دارند.
در حالی که این نوسانات موجب نگرانی نهادهای قانونگذار میشوند، فرصتهایی برای سرمایهگذاران ایجاد میکنند تا سود بیشتری در مقایسه باکلاس داراییهای سنتی مانند سهام و کالا بدست بیاورند. در سال 2020 و در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، بیت کوین، شاخص S&P 500 و طلا به ترتیب با 160، 14 و 22 درصد افزایش سال را به پایان رساندند.
علاوه بر نوسانات، پتانسیل افزایش میزان موقعیتهای معاملاتی ارزهای دیجیتال از طریق استفاده از محصولات مشتقات مانند معاملات مارجین، قراردادهای آتی دائمی و قراردادهای آتی است. مشتقات قراردادهایی هستند که براساس قیمت دارایی اصلی تنظیم میشوند و به فرد اجازه میدهند تا درباره قیمت آینده دارایی شرط بندی کند.
مشتقات ارز رمزنگاری برای اولین بار در سال 2011 ظهور پیدا کردند و در سالهای اخیر محبوبیت زیادی به ویژه در بین سرمایهگذاران جزئی مشتاق که به دنبال کسب بیشترین سود از استراتژیهای معاملاتی خود هستند، پیدا کردهاند.
از طریق معاملات مارجین، معاملهگران میتوانند با استفاده از وجوه قرض گرفته شده از صرافی ارز رمزنگاری، درآمد خود را افزایش دهند. صرافیهای بایننس، هووبی و بیتمکس برخی از صرافیهای متمرکز و پیشرو هستند که به مشتریان خود اجازه انجام معاملات مارجین را میدهند.
اما نکته مهمی وجود دارد که باید به آن توجه کرد. در حالی که وام گرفتن برای افزایش موقعیتهای معاملاتی میتواند هرگونه سود احتمالی را افزایش دهد، به همان میزان میتواند منجر به از دست رفتن سرمایه شما شود و این معامله را به یک شمشیر دو لبه تبدیل کند.
معاملات مارجین
معاملات مارجین شامل افزایش مقدار سرمایه از طریق قرض گرفتن از شخص ثالث و معامله کردن با آن است. چنین تصور کنید که برای خرید بیت کوین یا یک ارز رمزنگاری دیگر از یک شخص غریبه وام گرفتهاید. اما در این مورد، شما از یک صرافی وام میگیرید. این به سرمایهگذاران اجازه میدهد تا اندازه موقعیتهای معاملاتی خود را ( همچنین معروف به اهرم) افزایش دهند.
طبیعتا، یک فرد غریبه به شما وام نمیدهد تا به صورت رایگان معامله کنید، بلکه در ازای آن از شما وثیقه میگیرد. در معاملات مارجین نیز صرافی شما را ملزم میکند مقداری ارز رمزنگاری یا فیات را به عنوان وثیقه (موسوم به مارجین اولیه) قرار دهید تا موقعیت معاملاتی باز کنید. در صورتی که معامله بر خلاف پیش بینی وام گیرنده باشد، مارجین اولیه مانند صندوق بیمه برای صرافی عمل میکند.
همچنین لازم به ذکر است که میزان سرمایهای که میتوانید از یک صرافی نسبت به مارجین اولیه خود وام بگیرید، با استفاده از اهرم تعیین میشود. برای مثال، اگر از یک اهرم 5 برابر در مارجین اولیه 100 دلار استفاده کنید، میتوانید 400 دلار وام بگیرید تا موقعیت معاملاتی خود را از 100 دلار به 500 دلار افزایش دهید.
هر معامله بسته به اندازه اهرم میتواند منجر به سود یا ضرر زیادی شود. مثال بالا را در نظر بگیرید. با استفاده از اهرم 10 برابر، اگر قیمت یک دارایی 10 درصد افزایش یابد، 50 دلار از موقعیت معاملاتی 500 دلاری خود سود خواهید برد. این نشان دهنده سود 50 درصدی نسبت به مارجین اولیه است. سپس میتوانید 400 دلار وام گرفته شده را بازپرداخت کنید و 150 دلار را برای خود نگه دارید (50 دلار سود + 100 دلار مارجین اولیه).
فرمول محاسبه سود یا زیان احتمالی
یک فرمول ساده برای محاسبه سود یا زیان احتمالی در هنگام استفاده از اهرم وجود دارد:
سود یا زیان= (مارجین اولیه) x (درصد حرکت قیمت) x (اهرم)
برای این که دچار اشتباه نشوید، از “+” برای نشان دادن حرکتهای مثبت قیمت و از ” -” برای حرکتهای منفی قیمت استفاده کنید. به طور کلی، به یاد داشته باشید که اهرم یعنی این که مارجین اولیه شما چه مقدار میتواند سود یا ضرر داشته باشد. مطمئن شوید که ضررهای احتمالی خود را در سطوح قابل کنترل نگه میدارید.
لیکوئید شدن چیست؟
در حوزه بازار ارزهای رمزنگاری، لیکوئید شدن به این معناست که یک صرافی به دلیل ضرر جزئی یا کلی مارجین اولیه معاملهگر، موقعیت اهرم شده وی را به زور میبندد. این اتفاق زمانی رخ میدهد که یک معاملهگر نتواند الزامات مارجین را برای یک موقعیت اهرم شده تامین کند (سرمایه کافی برای باز نگه داشتن موقعیت خود را ندارد). لیکوئید شدن در معاملات مارجین و آتی اتفاق میافتد.
معامله با استفاده از اهرم یک استراتژی پر ریسک است و اگر دارایی یک حرکت بسیار بزرگ بر خلاف موقعیت شما داشته باشد، کل وثیقه (مارجین اولیه) خود را از دست خواهید داد. در واقع، برخی از کشورها مانند انگلستان آن را بسیار خطرناک میدانند و صرافیهای ارز رمزنگاری را از ارائه محصولات اهرمی منع کردهاند تا از این طریق از معاملهگران مبتدی در برابر لیکوئید شدن و از دست دادن سرمایه محافظت کنند.
با استفاده از فرمول زیر میتوانید محاسبه کنید که تا چند درصد حرکت خلاف موقعیت شما منجر به لیکوئید شدن میشود.
درصد لیکوئید شدن موقعیت= 100 تقسیم بر مقدار اهرم
برای مثال، در صورت استفاده از اهرم 5 برابر ، اگر قیمت دارایی 20 درصد مخالف موقعیت شما حرکت کند، آن موقعیت لیکوئید خواهد شد (100 تقسیم بر 5 = 20 )
چگونه از لیکوئید شدن جلوگیری کنیم؟
هنگام استفاده از اهرم، برخی گزینهها وجود دارند که احتمال لیکوئید شدن را کاهش میدهند. یکی از این گزینهها سفارش استاپ لاس (یا حد توقف – ضرر ) است.
سفارش توقف- ضرر (همچنین موسوم به سفارش استاپ یا سفارش استاپ- مارکت)، سفارشی است که سرمایهگذار در صرافی ثبت میکند و به آن دستور میدهد که در صورت رسیدن قیمت به سطح قیمتی خاص، دارایی را بفروشد.
هنگام تنظیم سفارش توقف – ضرر، باید موارد زیر را وارد کنید:
- Stop price : سطح قیمتی است که سفارش توقف – ضرر در آن انجام خواهد شد.
- Sell price: سطح قیمتی است که در آن شما قصد فروش دارایی را دارید.
- Size: مقدار دارایی که میخواهید بفروشید.
اگر قیمت به سطح تعیین شده برای توقف برسد، سفارش استاپ به طور خودکار انجام میشود ودارایی به هر قیمت و مقداری که ذکر شده به فروش میرسد. اگر معاملهگر فکر میکند که بازار بر خلاف موقعیت وی حرکت خواهد کرد، میتواند قیمت فروش را پایینتر از قیمت توقف تعیین کند تا احتمال پر شدن آن (خریداری آن توسط معاملهگر دیگری) بیشتر شود.
برای آشنایی با انواع سفارشها به مطلب زیر رجوع کنید:
بررسی انواع سفارشها در صرافیهای رمزنگاری
هدف اصلی سفارش توقف – ضرر به حداقل رساندن ضررهای احتمالی
سناریو 1: یک معاملهگر 5000 دلار در حساب خود دارد، اما تصمیم میگیرد از مارجین اولیه 100 دلار و اهرم 10 برابر برای ایجاد موقعیت 1000 دلاری استفاده کند. وی حد توقف – ضرر خود را در 2.5 درصد از سطح ورودی خود قرار میدهد. در این صورت، معاملهگر احتمالا 25 دلار ضرر خواهد کرد که تنها 0.05 درصد از کل حسابش است.
اگر معاملهگر از حد توقف- ضرر استفاده نکند، در صورت کاهش 10 درصدی قیمت دارایی، موقعیت وی لیکوئید خواهد شد( طبق فرمول ذکر شده در بالا).
سناریو 2: یک معاملهگر دیگر 5000 دلار در حساب خود دارد، اما از مارجین اولیه 2500 دلار و اهرم سه برابری برای ایجاد موقعیت 7500 دلار خود استفاده میکند. با قرار دادن حد توقف – ضرر در 2.5 درصد از سطح ورود، احتمالا 187.5 دلار از دست خواهد داد که 3.75 درصد از کل حسابش است.
نکتهای که باید به خاطر داشته باشید این است که استفاده از اهرم بیشتر معمولا ریسک بالایی دارد. در صورتی که اندازه موقعیت شما بیش از حد بزرگ باشد، به همان نسبت در معرض لیکوئید شدن قرار خواهید گرفت (همانطور که در سناریو 2 مشاهده کردید). به عنوان یک قاعده کلی، سعی کنید ضررهای خود در هر معامله را کمتر از 1.5 درصد از کل مقدار حساب خود نگه دارید.
کجا میتوان حد توقف – ضرر را تعیین کرد
وقتی صحبت از معاملات مارجین میشود، مدیریت ریسک مسلما مهمترین مسئله است. هدف اصلی شما قبل از فکر کردن به سود، باید این باشد که ضررها را در پایینترین سطح نگه دارید. همه مدلهای معاملاتی خطاهایی دارند. بنابراین، باید مکانیسمهایی را به کار بگیرید که به بقای شما در شرایطی که بازار مطابق انتظار پیش نمیرود، کمک کند.
قرار دادن سفارش توقف – ضرر اهمیت بسیار زیادی دارد. در حالی که هیچ قانون طلایی برای تعیین حد توقف – ضرر وجود ندارد، اغلب 2 تا 5 درصد از سطح ورود به موقعیت توصیه میشود. همچنین، برخی معاملهگران ترجیح میدهند حد توقف- ضرر خود را دقیقا در زیر جدیدترین کف قیمت قرار دهند (به شرطی که آن قدر پایین نباشد که قبل از شروع لیکوئید شوند).
شما باید اندازه معاملات و ریسک مربوطه را مدیریت کنید. هرچه اهرم شما بیشتر باشد، احتمال لیکوئید شدن موقعیت شما بیشتر میشود. استفاده از اهرم بسیار بالا مثل این است که سرمایه خود را در معرض ریسک غیر ضروری قرار دهید. علاوه براین، برخی از صرافیها لیکوئید شدن را مدیریت میکنند. برای مثال، مارجین اولیه در صرافی بیتمکس فقط بیت کوین است. این بدان معناست که در صورت کاهش قیمت این ارز، قیمت وجوه نگهداری شده در وثیقه نیز کاهش مییابد که منجر به لیکوئید شدن سریعتر موقعیت میشود.
با توجه به ریسک مربوط به معاملات اهرم، برخی از صرافیها پایینترین سطح دسترسی را برای معاملهگران تعیین کردهاند. بایننس و اف تی ایکس که از صرافیهای متمرکز و پیشرو هستند، اهرم معاملات را از 100 برابر به 20 برابر کاهش دادهاند.