در تحلیل تکنیکال، تحلیل‌گران و معامله‌گران شکل گیری الگوی سروشانه را نشانه‌ای قوی از معکوس شدن روند تفسیر می‌کنند.
معامله‌گران تمایل به تمرکز زیاد بر روی زمان مناسب برای ورود به موقعیت دارند، اما تعداد کمی از آنها روی ایجاد یک استراتژی برای خروج از موقعیت‌ها تمرکز می‌کنند. اگر یک معامله‌گر خیلی زود اقدام به فروش کند، سودهای احتمالی آینده را از دست خواهد داد و اگر یک موقعیت برای طولانی مدت حفظ شود، بازار سودهای آن را پس خواهد گرفت. بنابراین، تشخیص معکوس شدن روند و خروج از موقعیت معاملاتی امری ضروری است.
یکی از الگوهای کلاسیک و قابل اعتماد در تشخیص معکوس شدن روند، الگوی سروشانه (H&S) است. اغلب اوقات این الگو در بازه‌های زمانی طولانی‌تر تشکیل نمی‌شود. اما در صورت شکل گیری، معامله‌گران باید به آن توجه داشته باشند و مطابق آن اقدام کنند.
در این مطلب چند روش را برای شناسایی الگوی سروشانه و زمان واکنش به آن را توضیح خواهیم داد.
اصول الگوی سروشانه
الگوی سروشانه بعد از یک بازار صعودی شکل می‌گیرد و نشان می‌دهد که ممکن است روند قیمت به زودی معکوس شود. همانطور که از نامش مشخص است، این الگو از یک سر، یک شانه چپ، یک شانه راست و یک خط گردن تشکیل شده است. وقتی که این الگو کامل می‌شود، جهت روند معمولا معکوس می‌شود.
نمودار بالا ساختار یک الگوی سروشانه را نشان می‌دهد. قبل از تشکیل این الگو، دارایی در یک روند صعودی قرار دارد. در اوج قیمت، شانه چپ شکل می‌گیرد و معامله‌گران برای جمع کردن سودهای خود اقدام به فروش می‌کنند که این منجر به کاهش قیمت می‌شود. این اولین دره را تشکیل می‌دهد، اما هنوز به اندازه کافی سیگنال قوی برای آغاز تغییر روند نیست.
سطح‌های پایین‌تر دوباره برای خرید جلب توجه می‌کنند، چون روند همچنان صعودی است و خریداران موفق می‌شوند قیمت را به بالای شانه چپ برساند. اما آنها قادر به ادامه روند صعودی نیستند.
فروش توسط خریداران برای حفظ سودهای بدست آمده و خروج معامله‌گران مخالف روند از موقعیت‌های شورت منجر به کاهش قیمت می‌شوند. وصل شدن این دو دره، خط گردن الگو را تشکیل می‌دهد. با برگشت قیمت از خط گردن، روندهای صعودی بار دیگر برای ادامه حرکت خود تلاش می‌کنند. اما با رسیدن قیمت به سقف نزدیک به شانه چپ، فروش برای حفظ سودهای بدست آمده شروع می‌شود و روند صعودی از بین می‌رود.
این قله پایین‌تر از سر، شانه راست را تشکیل می‌دهد و معمولا به موازات شانه چپ است. سپس، روند صعودی معکوس شده و فشار فروش تشدید می‌شود. سرانجام، روندهای نزولی موفق به رساندن قیمت به زیر خط گردن می‌شوند. این اتفاق، این الگوی نزولی را کامل می‌کند و روند از صعودی به نزولی تغییر می‌کند.
شناسایی معکوس شدن روند با استفاده از الگوی سر و شانه
بیت کوین پس از شکست به بالای سطح 20000 دلار در دسامبر سال 2020، یک روند صعودی قوی را آغاز کرد. قیمت این ارز در 13 مارس 2021 به اوج 61844 دلار رسید و سپس اصلاح شد و یک دره در 25 مارس شکل گرفت. این سقف شانه چپ بود.
از نظر خریداران، این کاهش فرصتی را برای خرید فراهم کرد. چون روند همچنان صعودی بود. سپس، فشار خرید قیمت را به بالای سطح 61844 دلار رساند و بیت کوین در 14 آوریل به بالاترین سطح خود در 64854 دلار رسید. در این سطح فشار فروش افزایش یافت و باعث کاهش قیمت و شکل گیری دره دوم در 25 آوریل شد. قله وسط که بالاتر از دیگر سقف‌های قیمت بود، سر را تشکیل داد.
در 19 مه، روندهای صعودی برای ادامه حرکت تلاش کردند، اما موفق نشدند. این باعث شد تا شانه راست تشکیل شود و در نتیجه قیمت به زیر خط گردن این الگو شکست. شکست و بسته شدن شمع در زیر خط گردن در 15 مه، این الگوی نزولی را تکمیل کرد.
گاهی اوقات، پس از شکست به زیر خط گردن، قیمت مجدد سطح شکسته شده را تست می‌کند. اما هنگامی که حرکت قوی است، این تست مجدد ممکن است رخ ندهد. نمودار بالا این اتفاق را به خوبی نشان می‌دهد.
محاسبه هدف این الگوی نزولی
برای محاسبه هدف این الگو، فاصله از خط گردن تا بالای سر را تعیین کنید. در این مثال، فاصله 15150 دلار است. سپس، این فاصله باید از نقطه شکست به زیر خط گردن کم شود تا هدف این الگوی نزولی بدست آید.
در نمودار بالا، شکست به زیر خط گردن در نزدیک سطح 48000 دلار رخ داد. با کم کردن 15150 دلار از 48000 دلار، هدف 32850 دلار بدست می‌آید. این عدد باید به عنوان یک راهنما استفاده شود، چون گاهی اوقات قیمت از این هدف عبور می‌کند و به روند نزولی خود ادامه می‌دهد. در برخی مواقع، حرکت نزولی بدون رسیدن به این هدف پایان می‌یابد و قیمت به سطح‌های بالاتر افزایش می‌یابد.
الگوی سروشانه گاهی اوقات کامل نمی‌شود
گاهی اوقات، معامله‌گران قبل از شکست قیمت به زیر خط گردن الگوی سروشانه، با عجله وارد موقعیت‌های مخالف روند می‌شوند. برخی مواقع، پس از شکست به زیر خط گردن فشار فروشی وجود ندارد و قیمت به بالای این خط بر می‌گردد. این موارد ممکن است منجر به شکل گیری الگوی ناقص شوند. در نتیجه بسیاری از فروشندگان استقراضی در دام می‌افتند و شورت اسکوئیز رخ می‌دهد.
نکته: شورت اسکوئیز زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی بر خلاف انتظار فروشندگان استقراضی، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و در نتیجه آنها مجبور می‌شوند از موقعیت‌های شورت خود خارج شوند.
کاردانو در 20 نوامبر سال 2020، روند صعودی خود را از سطح 0.10 دلار آغاز کرد. این روند صعودی در ژانویه سال 2021 به منطقه مقاومت 0.35 تا 0.40 دلار رسید و الگوی سروشانه در حال شکل گیری بود. قیمت در 27 ژانویه به خط گردن کاهش یافت، اما روندهای نزولی نتوانستند این سطح حمایت را بشکنند و قیمت را به زیر آن برسانند.
برگشت قیمت از خط گردن در 28 ژانویه نشان داد که احساسات همچنان صعودی هستند. در 30 و 31 ژانویه هنگامی که روندهای نزولی سعی کردند حرکت روبه بالای شانه راست را متوقف کنند، یک وقفه جزئی رخ داد. اما خرید مداوم توسط خریداران در 1 فوریه قیمت را به بالای سر رساند. شکست به بالای سر ، الگوی سروشانه را بی اعتبار کرد.
وقتی که یک الگوی نزولی کامل نمی‌شود، چندین فروشنده استقراضی به دام می‌افتند. این منجر به شورت اسکوئیز می‌شود و قیمت افزایش می‌یابد. همین اتفاق برای کاردانو رخ داد و قیمت آن در فوریه افزایش یافت.
نکته مهم
الگوی سروشانه یک الگوی معکوس قابل اعتماد است، اما نکات مهمی وجود دارند که باید آنها را به خاطر بسپارید.
خط گردن مسطح یا متمایل به سمت پایین الگوی قابل اطمینان‌تری نسبت به خط گردن متمایل به سمت بالا است. معامله‌گران قبل از شروع معاملات باید منتظر بمانند تا قیمت به زیر خط گردن بشکند و شمع در زیر آن بسته شود. ورود به موقعیت قبل از کامل شدن الگو می‌تواند ضرر و زیان زیادی به همراه داشته باشد، چون یک الگوی نزولی ناموفق منجر به یک روند صعودی قوی می‌شود.
اهداف این الگو باید به عنوان راهنما مورد استفاده قرار بگیرند، چون گاهی اوقات ممکن است قیمت از هدف تعیین شده عبور کند و به روند نزولی خود ادامه دهد و در برخی مواقع ممکن است قبل از رسیدن به هدف مورد نظر، به سمت بالا تغییر جهت دهد.