صرافی متمرکز(CEX) خدمات مبادله ارز رمزنگاری را به کاربران ثبت نام شده و دارای حساب کاربری ارائه می دهد. اگرچه کاربران تایید شده به همه خدمات و سرویس های این صرافی ها دسترسی دارند، خریداران و فروشندگان می توانند از سرویس های اصلی آنها استفاده کنند. صرافی متمرکز برای مبتدیان ساده ترین روش ها را برای شروع معاملات ارائه می کند و نیازی نیست که این کاربران اطلاعات جامعی درباره زیرساخت ها و ابزارهای بلاک چین داشته باشند.
یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) از قراردادهای هوشمند درون زنجیره ای برای انجام خدمات مبادله ای خود استفاده می کند. این صرافی ها در اکثر موارد، توکن ها را از استخرهای نقدینگی با توکن های کاربران سواپ (مبادله) کرده و در ازای آن کارمزد دریافت می کنند.
قرارداد هوشمند چیست؟
نیازی نیست که کاربر در یک صرافی غیرمتمرکز ثبت نام کند و حساب کاربری داشته باشد. استفاده از این صرافی ها برای دارندگان کیف پول آزاد است. صرافی های غیرمتمرکز دروازه ورود به دنیای مالی غیرمتمرکز (دیفای) هستند و به کاربران آزادی عمل بیشتری می دهند. صرافی های غیرمتمرکز خدمات پشتیبانی ارائه نمی کنند و هنگام استفاده از آنها ممکن است کاربران مرتکب اشتباهات جبران ناپذیر شوند.
دیفای چیست؟ اهداف، مزایا و موارد استفاده آن چه هستند؟
شاید شما در حال حاضر کاربر یک صرافی متمرکز مانند بایننس هستید، اما می خواهید از خدمات ارائه شده توسط یک صرافی غیرمتمرکز بهره مند شوید یا این که می خواهید جدیدترین کوین های دیفای را بخرید که در صرافی های متمرکز موجود نیستند. قبل از این که تصمیم بگیرید از کدام نوع صرافی استفاده کنید، باید تفاوت های بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بدانید. بسته به نوع خدماتی که به دنبال آن هستید و سطح تجربه شما، هر کدام از این صرافی ها مزایا و معایب خود را دارند.
علت وجود صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز
اگر یک معامله‌گر جدید هستید یا فقط در امور مالی سنتی تجربه دارید، درک تفاوت‌های بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز می‌تواند گیج کننده باشد. صرافی ارز رمزنگاری مانند یک کارگزاری بورس بر پایه دفتر سفارش کار می‌کند که در آن سفارش گذار (market maker) و سفارش بردار (market taker) سفارش‌ها را انجام می‌دهند. سپس دفتر سفارش، خریداران را به فروشندگان وصل می‌کند و در ازای انجام معامله مقدار اندکی کارمزد می‌گیرد.
کارمزد تراکنش چیست و به چه عواملی بستگی دارد؟
دفتر سفارش و واحد مبادله در بطن عملیات این صرافی‌ها قرار دارند که مدل آنها را متمرکز می‌کنند. کاربر برای استفاده از خدمات یک صرافی متمرکز مانند بایننس ، باید یک حساب کاربری ایجاد کند و هویت خود را مطابق با قوانین و شرایط آن صرافی تایید کند. کاربر دارایی‌های خود را برای انجام معاملات به صرافی متمرکز واریز می‌کند و این صرافی به محض دریافت دارایی‌ها، مسئولیت حفاظت از آنها را بر عهده می‌گیرد.
اما یک صرافی غیرمتمرکز از طریق قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود. این قراردادها کدهای خود اجرا شونده در بلاک‌چین هستند. یک شرکت یا پروژه ممکن است صرافی غیرمتمرکز را ایجاد و به اجرای آن کمک کند، اما در تئوری می‌تواند تا زمانی که افراد نقدینگی برای آن فراهم کنند، به کار خود ادامه دهد.
صرافی‌های غیرمتمرکز برای تسهیل معاملات از دفتر سفارش استفاده نمی‌کنند. در عوض ، آنها مدل بازارساز خودکار (AMM) را به کار می‌گیرند. کاربر برای استفاده از خدمات صرافی غیرمتمرکز به یک کیف‌پول و مقداری ارز رمزنگاری (به اندازه کافی برای پرداخت کارمزد تراکنش یا هزینه گس) نیاز دارد. به دلیل ماهیت غیرمتمرکز این صرافی‌ها، نیازی به ثبت نام یا ایجاد حساب کاربری نیست.
برای تازه واردان، صرافی متمرکز تجربه کاربرپسندتری ارائه می‌دهد و نقطه ورود آسان‌تری است. اگر کاربر با مشکلی مواجه شود، می‌تواند با تیم پشتیبان مشتری صرافی تماس بگیرد. صرافی غیرمتمرکز مزیت‌های خود را دارد. اما این مزایا معمولا برای کاربران با تجربه حوزه ارز رمزنگاری که غیرمتمرکز بودن برای آنها بیشتر از سهولت استفاده ارزش دارد، جذاب‌تر هستند.
مزایا و معایب صرافی های متمرکز
مزایا
کاربر پسند بودن
یک صرافی متمرکز بر ارائه تجربه کاربر پسند برای کاربران مختلف تمرکز دارد. برای مثال، کاربران تازه وارد صرافی بایننس به ابزارهای ساده تبدیل مانند ” Binance Convert” دسترسی دارند، در حالی که معامله گران با تجربه می توانند از ابزارهای TradingView بخش اسپات این صرافی استفاده کنند. صرافی متمرکز همچنین ممکن است مطالب آموزشی مفصلی را به عنوان بخشی از خدمات خود ارائه کند (مانند Binance Academy).
فرایند ثبت نام در صرافی متمرکز مانند افتتاح حساب بانکی است. بسیاری از کاربران با نحوه ثبت نام در صرافی های متمرکز آشنا هستند و نیازی به راهنمایی ندارند. اکثر این صرافی ها از گزینه پرداخت با کارت اعتباری پشتیبانی می کنند و سرمایه گذاری را تا حد امکان ساده می کنند.
پشتیبانی و امنیت
یکی از بزرگ ترین موانع برای مبتدیان ارز رمزنگاری هنگام استفاده از صرافی غیرمتمرکز، آشنا شدن با ابزارهای غیرمتمرکز و عادت کردن به آنها است. کیف پول های رمزنگاری، آدرس ها، هزینه های گس و سایر جنبه های بلاک چین می توانند بر علیه کاربر شوند، اگر وی مرتکب اشتباهی شود. هیچ مدیر سیستمی وجود ندارد که به شما کمک کند، بنابراین اگر عبارت بازیابی خود را گم کنید یا ارز رمزنگاری را به کیف پول اشتباهی بفرستید، هیچ کسی نیست که به شما کمک کند.
اگر از صرافی متمرکز برای معاملات استفاده می کنید، می توانید از بروز این مشکلات جلوگیری کنید. برای مثال، در صورت از دست دادن دسترسی به حساب کاربری خود، پشتیبانی مشتری صرافی می تواند به شما در بازیابی حسابتان کمک کند و نیازی به پرداخت کارمزد در هنگام انتقال ارزهای رمزنگاری به بخش های دیگر همان صرافی نیست. پشتیبانی صرافی های ارز رمزنگاری به صورت 24 ساعته است و از کاربران در برابر اشتباهات جبران ناپذیر (که گاهی اوقات در صرافی های غیرمتمرکز مرتکب می شوند) محافظت می کنند.
تنوع خدمات
یک صرافی متمرکز می تواند طیف وسیعی از محصولات و خدمات را ارائه دهد و تبدیل به یک پلتفرم چند منظوره شود. در یک صرافی متمرکز (مانند بایننس) می توانید بدون خروج از پلتفرم به سرویس هایی مانند معاملات اسپات، فیوچرز، استیکینگ، بازار NFT، صرافی P2P و غیره دسترسی داشته باشید. علاوه براین، جابجایی وجوه بین این بخش ها ساده است. می توانید با کارت اعتباری خرید کنید و حتی از تجارت با شرکای تجاری مانند تراوالا (Travala) بهره مند شوید.
معایب
آسیب پذیری در برابر حملات
صرافی های متمرکز اغلب هدف حملات هکرها قرار می گیرند، بنابراین احتمال سرقت وجوه کاربران وجود دارد. در حالی که صرافی های متمرکز امنیت را در اولویت قرار می دهند، نمی توانند خطر هک و سرقت وجوه را از بین ببرند. در گذشته، چندین صرافی (از جمله Mt. Gox) هک شده اند و هکرها وجوه زیادی را سرقت کرده اند.
کارمزد تراکنش اضافی
کاربران برای استفاده از برخی سرویس های ارائه شده توسط صرافی متمرکز، باید کارمزد بپردازند. این کارمزدها اغلب به صورت پنهان یا تعبیه شده در سرویس هستند. به دلیل هزینه های عملیاتی بالاتر، صرافی های متمرکز ممکن است برای رقابت با صرافی های دارای کارمزد پایین تر دچار مشکل شوند. کارمزد های اضافی تراکنش ها در این صرافی ها باید با هزینه های گس اعمال شده توسط صرافی های غیرمتمرکز مقایسه شوند. هزینه های گس در برخی از شبکه ها به طور قابل توجهی بالا است.
کنترل دارایی ها توسط صرافی
برای استفاده از سرویس های صرافی ارز رمزنگاری، باید ارزهای رمزنگاری خود را به کیف پول آن واریز کنید. با این کار اختیار کامل دارایی های خود را به صرافی می دهید و صرافی مسئول نگهداری دارایی های شما می شود. بنابراین، ممکن است نتوانید هر زمان که بخواهید آنها را پس بگیرید. این احتمال وجود دارد که صرافی ورشکسته شود و شما دسترسی به وجوه خود نداشته باشید که این می تواند برای شما مشکل آفرین شود. این وضعیت شبیه به پس انداز پول در یک بانک سنتی است که در زمان هجوم مردم برای برداشت پول نقد، ممکن است نتوانید به وجوه خود دسترسی پیدا کنید.
صرافی های غیرمتمرکز
مزایا
کنترل کامل دارایی ها توسط کاربر
در هنگام استفاده از صرافی غیر متمرکز، تا زمانی که یک تراکنش یا معامله کامل نشود، کاربر کنترل کامل بر دارایی های خود را دارد. این بدان معناست که کاربر می تواند آنها را به دلخواه خود منتقل و ذخیره کند. اگر کاربر ارزهای رمزنگاری خود را در کیف پولی نگهداری می کند که فقط خودش به عبارت بازیابی آن دسترسی دارد، می تواند کنترل کامل بر دارایی های خود داشته باشد. برای طرفداران غیرمتمرکز بودن، این یکی از مهم ترین فاکتورها است.
حفاظت از داده ها و حریم شخصی
برای استفاده از خدمات صرافی های غیرمتمرکز نیازی به ارائه اطلاعات شخصی و شناسایی و همچنین اعتماد به ذخیره ایمن آن در پلتفرم نیست. از آنجایی که اطلاعات هویتی کاربران در صرافی های غیرمتمرکز ذخیره نمی شوند، در صورت هک شدن آنها، هکرها هیچ گونه دسترسی به اطلاعات کاربران نخواهند داشت. توجه داشته باشید که هنگام استفاده از یک صرافی باید قوانین و مقررات کشور خود را در نظر بگیرید.
موانع کمتر برای ورود
کاربر برای استفاده از خدمات صرافی غیرمتمرکز فقط به یک کیف پول و ارز رمزنگاری برای معاملات و پرداخت هزینه های گس نیاز دارد. به همین دلیل افراد زیادی در سراسر جهان می توانند به این صرافی ها دسترسی داشته باشند. برای طرفداران غیرمتمرکز بودن، این یک مزیت بزرگ تلقی می شود و بسیاری به ماهیت خصوصی تر یک صرافی غیرمتمرکز اهمیت می دهند.
معایب
پیچیده برای استفاده و ورود
برای یک کاربر تازه وارد پیدا کردن صرافی غیرمتمرکز و استفاده از آن می تواند دشوار باشد. هزینه های گس، استخرهای نقدینگی، کیف پول ها و اختلاف قیمت ها می توانند کاربر را دچار سردرگمی کنند. درک این که چگونه یک صرافی غیرمتمرکز کار می کند زمان می برد و برای سرمایه گذاری منطقی، کاربر باید اطلاعات کافی در مورد ابزارهای سرمایه گذاری داشته باشد.
عدم پشتیبانی خرید با ارزهای فیات
در گذشته، خرید اولین ارز رمزنگاری یا توکن یکی از مهم ترین موانع برای سرمایه گذاری در بازار ارز رمزنگاری بود. در حال حاضر، صرافی های متمرکز خرید ارز رمزنگاری با استفاده از کارت های بانکی را پشتیبانی می کنند. اگرچه برخی از صرافی های غیرمتمرکز شروع به ارائه این سرویس از طریق ارائه دهندگان شخص ثالث کرده اند، اکثر آنها هنوز اجازه استفاده از کارت بانکی را نمی دهند.
مشکلات نقدینگی
صرافی های غیرمتمرکز به طور متوسط حجم معاملات و نقدینگی کمتری نسبت به صرافی های متمرکز دارند. عمق بازار در صرافی های غیرمتمرکز می تواند کوچک تر باشد و معاملات بزرگ در این صرافی ها ممکن است تاثیر قیمتی بیشتری نسبت به صرافی های متمرکز داشته باشند. معامله گران یا سرمایه گذارانی که سفارشات با حجم بالا انجام می دهند، اغلب می توانند با انجام معاملات فرابورس (OTC) یا استفاده از صرافی های متمرکز دارای دفتر سفارش های بزرگ، قیمت مناسب تری پیدا کنند.
آیا باید از صرافی متمرکز استفاده کرد یا صرافی غیرمتمرکز؟
بدون شک، ساده ترین روش جهت ورود به بازار ارز رمزنگاری برای یک کاربر مبتدی، استفاده از صرافی متمرکز است. کاربران مبتدی برای استفاده از صرافی های غیرمتمرکز باید آموزش های اولیه در رابطه با زیرساخت بلاک چین غیرمتمرکز را فرا گیرد. در صرافی های متمرکز، اگر کاربران با مشکلی مواجه شوند، می توانند از تیم پشتیبان مشتری درخواست کمک و راهنمایی کنند و این تیم تا حد امکان به آنها کمک می کند.
به طور کلی، احتمال انجام یک اشتباه غیرقابل جبران مانند از دست دادن دسترسی به وجوه خود یا انتقال آن به آدرس اشتباه در یک صرافی متمرکز بسیار کمتر از یک صرافی غیرمتمرکز است. بنابراین، صرافی متمرکز مناسب کسانی است که برای اولین بار در معرض ارز رمزنگاری قرار می گیرند یا این که یک سرویس ساده تر و قابل فهم را ترجیح می دهند.
از طرف دیگر، صرافی غیرمتمرکز دروازه ورود به دنیای دیفای است. با استفاده از یک کیف پول سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) می توانید به دنیای وسیع دیفای دسترسی پیدا کنید. صرافی غیرمتمرکز گزینه ای چندمنظوره و کاربردی برای سرمایه گذاران بزرگ بازار است و درجه بالایی از آزادی عمل را ارائه می کند.
صرافی غیرمتمرکز بهترین گزینه برای سرمایه گذارانی است که به دنبال سرمایه گذاری در طیف گسترده ای از پروژه های جدید با ارزش بازار پایین هستند. در حالی که صرافی های متمرکز اغلب توکن های جدید را فهرست می کنند، صرافی های غیرمتمرکز فروش و نقدینگی اکثر توکن های جدید را تسهیل می کنند.
با توجه به موارد ذکر شده در بالا و برای کمک به تصمیم گیری بهتر، به موارد استفاده ارائه شده برای صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز در جدول زیر مراجعه کنید.
حرف آخر
اگر به دنبال استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز و امتحان کردن آن هستید، باید ابتدا به طور کامل درباره آن تحقیق کنید. اگرچه مزیت های این صرافی ها برای برخی افراد جذاب به نظر می رسند، توصیه می شود که ابتدا آموزش های لازم در مورد نحوه استفاده از صرافی های غیرمتمرکز و ابزارهای مرتبط با آنها را فرا گیرید.
اگر به دنبال روش های ساده برای ورود به بازار ارز رمزنگاری هستید، صرافی های متمرکز بهترین گزینه هستند. البته، صرافی های متمرکز ریسک بالایی دارند، چون شما اختیار نگهداری از دارایی های خود را به این صرافی ها محول می کنید و در صورت هک شدن آنها، ممکن است دارایی های خود را از دست بدهید.
