تاریخچه مختصری از حباب های بیت کوین؛ آیا روند صعودی فعلی نیز حباب است؟

بیت کوین در سال 2020 رشد چشمگیری داشت. در سال گذشته، علاقه زیاد سرمایه گذاران و نهادهای سرمایه گذاری برای خرید آن باعث شد تا قیمت از سطح 7200 دلار در ژانویه به بالاتر از 29000 دلار در 31 دسامبر برسد. بیت کوین در روزهای ابتدایی سال جاری به روند صعودی خود ادامه داد و روز گذشته از سطح 32700 دلار عبور کرد. اما این ارز برتر بازار نوسانات زیادی در طول تاریخ خود داشته است. اکثر ناظران پیش بینی می کنند که دیر یا زود اصلاح قیمت رخ خواهد داد.

برای درک این که چرا احتمال کاهش قیمت وجود دارد، باید نگاهی به بسیاری از دوره های “حباب” بیت کوین بیندازید: بعد از ادامه روند صعودی و افزایش چشمگیر قیمت در مدت زمان کوتاهی، اصلاح قیمت رخ می دهد و در اکثر موارد این اصلاح قیمت ها شدید هستند. البته، “حباب” دارای بار منفی است و گاهی اوقات دلالت بر خیالات عمومی و هیجان توده مردم دارد. اما درک فزاینده ای وجود دارد، مبنی بر این که حباب های مالی نیز می توانند به دلیل خوش بینی بیش از حد موقتی در مورد نوآوری واقعی ایجاد شوند و در طولانی مدت نتیجه مطلوب داشته باشند. از جمله این حباب ها می توان به بحران خطوط راه آهن بریتانیا در دهه 1840 و حباب دات کام در سال 1999 اشاره کرد. 

حباب های بیت کوین از زمان ایجاد آن تاکنون

در این متن به برخی از حباب های بیت کوین از زمان پیدایش آن تاکنون اشاره شده است.

نکته: بسیاری از بازارهای بیت کوین (مانند Mt.Gox) که قیمت های تاریخی ذکر شده در متن زیر را تعیین کرده اند، دیگر وجود ندارند. حتی در آن زمان، مشخص کردن یک قیمت واحد در بازار بسیار کوچک و نسبتا نامعلوم دشوار بود. در این مقاله از داده های 99bitcoins.com برای قیمت بین سال های 2009 تا 2012 و از Coin Gecko برای قیمت از سال 2013 تاکنون استفاده شده است.

فوریه سال 2011 انتشار اخبار بیت کوین در Slashdot/  برابر شدن بیت کوین با دلار

در تاریخ 14 فوریه 2011 قیمت به سقف 1.06 دلار رسید و در تاریخ 5 آوریل همان سال به کف 0.67 دلار کاهش یافت. 

روند صعودی بیت کوین که در فوریه سال 2011 به اوج خود رسید، بدون شک اولین حباب این ارز رمزنگاری بود و برای تکامل آن بسیار مهم بود. این روند صعودی از اوایل جولای سال 2010 و با انتشار پستی درمورد بیت کوین برای اولین بار در سایت خبری Slashdot آغاز شد. در آن زمان قیمت بیت کوین در حدود 0.01 دلار بود. با این پست، توسعه دهندگان مهمی از جمله جف گارزیک و جِد مک کالیب به پروژه ملحق شدند. افزایش علاقه به بیت کوین باعث شد تا قیمت آن در تاریخ 10 فوریه 2011 به یک دلار برسد. آن روز معروف به روز برابری بیت کوین با دلار شد. در همین زمان، Slashdot با انتشار دومین پست توجه بسیاری را به این ارز جلب کرد.

این چرخه هنوز یکی از حرکت های قوی و بزرگ بازار بیت کوین است: فناوری واقعی یا توسعه زیرساخت ها، قیمت را به سمت سطح های بالاتر هدایت می کنند. سپس قیمت خود باعث رشد بیشتر و پایدار خودش می شود.

ژوئن سال 2011: افزایش قیمت در پی انتشار مقاله ای درباره سیلک رود( Silk Road )

قیمت در تاریخ 9 ژوئن 2011 به سقف 29.58 دلار رسید و در تاریخ 18 نوامبر همان سال به سطح 2.14 دلار کاهش یافت.

اولین حباب سهمگین بیت کوین با انتشار مقاله ای در تاریخ 1 ژوئن 2011 در مورد دارک وب سیلک رود در سایت خبری Gawker (اکنون کار نمی کند) آغاز شد. در این مقاله نحوه خرید مواد مخدر با استفاده از بیت کوین در یک وب سایت مخفی توضیحاتی ارائه شده بود. بلافاصله بعد از انتشار این مقاله، چند صرافی بیت کوین افتتاح شدند و خرید این ارز را آسان تر کردند. مورد توجه قرار گرفتن و دسترسی دو عاملی بودند که قیمت بیت کوین را در عرض یک هفته از 10 دلار به 30 دلار رساندند. سپس قیمت با تشکیل یک الگو، طی چند ماه کاهش یافت.

نوامبر سال 2013 : شکست به بالای 1000 دلار برای اولین بار

در تاریخ 29 نوامبر سال 2013 قیمت بیت کوین تا سطح 1127.45 دلار افزایش یافت و سپس به کف قیمت در سطح 172.15 دلار رسید.

در اواخر نوامبر سال 2013 بیت کوین توانست به بالای سطح 1000 دلار بشکند. اما این روند صعودی تداوم نیافت و قیمت تا اواسط دسامبر تقریبا 50 درصد اصلاح شد. این روند صعودی به دلیل قدرت نسبی آن قابل توجه بود. قیمت در مدت کمی بیشتر از یک سال به آرامی کاهش یافت و سپس برای یک سال دیگر به نوسان در حدود کف خود ادامه داد. قیمت تا سه سال بعد از این روند صعودی و شکست سطح 1000 دلار نتوانست، دوباره به بالای این سطح برسد.

دسامبر سال 2017: آلت کوین ها و عرضه های اولیه سکه

قیمت در تاریخ 15 دسامبر سال 2017 به سقف 19665 دلار رسید و در تاریخ 15 دسامبر سال 2018 به کف 3164 دلار کاهش یافت.

این بار بر خلاف حباب های قبلی، حباب بیت کوین واقعی نبود. در عوض، روند صعودی سال 2017 با موجی از ارزهای رمزپایه “جایگزین” (معروف به آلت کوین ها) تازه استخراج شده که خبر از تحول بزرگی می دادند، تقویت شد.

از همه مهمتر، روند جدیدی موسوم به عرضه اولیه سکه (ICO) به بنیانگذاران اجازه داد تا عرضه های جدید خود را مستقیما به مردم بفروشند. این کار شور و هیجان زیادی در بازار بوجود آورد. یک مرحله کاملا سوداگرانه ICO باعث ایجاد فومو برای مرحله بعدی می شود. بیت کوین از این شور و هیجان بهره مند شد. اما با افزایش علاقه به “آلت کوین ها”، نرخ “تسلط” یا سهم آن از کل بازار ارز رمزنگاری به شدت سقوط کرد.

البته، اوضاع به خوبی پیش نرفت. فقط یک هفته پس از رسیدن به اوج، بیت‌کوین بیش از 25 درصد افت کرد. سایر ارزهای رمزپایه حتی شاهد کاهش شدیدتری بودند.در بلند مدت، بسیاری از پروژه هایی که ICO ارائه می دادند تبدیل به طرح های کلاهبرداری گستاخانه شدند و از آن زمان تاکنون کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا، ICO ها را به عنوان عرضه های غیر قانونی، تحت پیگرد قانونی قرار می دهد.

برای مثال، گزارش شده که ماسایوشی سان، مدیر اجرایی شرکت سافت بنک، 130 میلیون دلار در این حباب ارز رمزنگاری از دست داده است. البته، ادعا شده که این پول شخصی او بوده است نه پول سافت بنک.

روند صعودی فعلی بیت کوین متفاوت از سایر روندهای صعودی قبلی آن است

تحلیلگران و معامله گران با تجربه بیت‌کوین استدلال می کنند که روند صعودی فعلی بسیار متفاوت از روندهای قبلی است. آنها ادعا می کنند که عدم وجود ICO در روند فعلی مانع از عملیاتی شدن بیشتر طرح های کلاهبرداری شده است. بسته های محرک اقتصادی آمریکا برای کاستن از اثرات کروناویروس را می توان به نوعی تایید نظریه بیت کوین به عنوان یک پوشش ریسک در برابر تورم تعبیر کرد( همین ویژگی باعث شده تا سرمایه گذاران به این ارز توجه کنند) و حضور نهادهای سرمایه گذاری و شرکت های تجاری عام در بازار ارزهای رمزنگاری، احساس کاملا جدیدی از طبیعی بودن وضعیت را بوجود آورده است.

اما بیت کوین هنوز هم یک دارایی ناپایدار و دارای ریسک است. اگر تاریخ تکرار شود، در روند صعودی بیت کوین به بالاترین سطح ها، امکان اصلاح قیمت به سطح های پایین تر وجود دارد.