بازار ارز رمزنگاری از سال 2016 به بعد شاهد افزایش طرح های پانزی بوده است. بسیاری از برنامه های سرمایه گذاری مشکوک به گونه ای طراحی شده اند تا از هیاهوی رونق ارزهای رمزنگاری برای فریب دادن سرمایه گذاران زودباور و احساسی استفاده کنند.
5 طرح کلاهبرداری رایج در بازار ارزهای رمزنگاری
طرح های پانزی عمدتا به دلیل ماهیت غیرمتمرکز فناوری بلاک چین در بازار ارز رمزنگاری رواج یافته اند. این ماهیت غیر متمرکز به کلاهبرداران این امکان را می دهد تا ناظران متمرکز، که تراکنش های مشکوک را شناسایی یا مسدود می کنند، دور بزنند.
بلاک چین چیست؟ یک راهنمای کامل برای مبتدیان
ویژگی تغییرناپذیر سیستم های بلاک چین که نقل و انتقالات وجوه را برگشت ناپذیر می کنند، نیز به نفع کلاهبرداران است و برگشت وجوه قربانیان طرح پانزی را سخت تر می کند.
جانی لیو، مدیر عامل صرافی کوکوین، در مصاحبه هفته گذشته خود گفت که بنا به یک دلیل، بازار ارز رمزنگاری زمینه مناسبی برای طرح های پانزی شده است:
این بازار مملو از کاربرانی است که مشتاق سرمایه گذاری در آن هستند و عملا هیچ قانونی وجود ندارد که پروژه ها را از پنهان کردن اهداف مخرب خود باز دارد.
وی افزود تا زمانی که قوانین مالی شفاف و مورد تایید جامعه بین الملل برای بازار ارز رمزنگاری وضع نشود، این بازار همچنان شاهد ظهور و سقوط طرح های پانزی خواهد بود.
طرح های پانزی چگونه کار می کنند؟
عبارت طرح پانزی در سال 1920 اختراع شد. در آن زمان، یک کلاهبردار به نام “چارلز پانزی” یک برنامه با بازده بالا را برای سرمایه گذاری تبلیغ کرد که ظاهرا از کوپن های پاسخ بین المللی (IRC) برای دستیابی به درآمد چشمگیر استفاده می کرد.
پانزی به سرمایه گذاران وعده سود تا 50 درصد برای 45 روز یا 100 درصد برای 90 روز داد. او طبق قول و قرار خود به سرمایه گذاران سود وعده داده شده را پرداخت کرد، اما آنها بی اطلاع از همه جا، پولی را دریافت کرده بودند که در واقع متعلق به سرمایه گذاران جدید بود. این برنامه برای جذب سرمایه گذاران جدید طراحی شده بود و پانزی توانست با کمک آن بیش از 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند.
اگر چه پانزی اولین نفری نبود که از چنین طرحی برای کلاهبرداری از مردم استفاده کرد، اما اولین نفری بود که با استفاده از این طرح، مبلغ زیادی کلاهبرداری کرد. بنابراین، این تکنیک به نام او نامگذاری شد.
به طور خلاصه، طرح پانزی یک برنامه سرمایه گذاری فریب دهنده است که به سرمایه گذاران وعده سود نجومی می دهد، اما از پول جمع آوری شده از سرمایه گذاران جدید برای پرداخت به سرمایه گذاران اولیه استفاده می کند. این به کلاهبرداران پشت چنین عملیاتی کمک می کند تا وجاهت قانونی خود را حفظ کرده و سرمایه گذاران جدید را جذب کنند.
با این حال، طرح های پانزی برای پایدار ماندن نیاز به ورودی ثابت سرمایه دارند. این طرح کلاهبرداری معمولا زمانی به پایان خود می رسد که تعداد سرمایه گذاران جدید کاهش می یابد یا زمانی که سرمایه گذاران به صورت دسته جمعی تصمیم می گیرند سرمایه خود را برداشت کنند.
چگونه یک طرح پانزی را شناسایی کنیم
در سال های اخیر و همزمان با روند صعودی بازار ارز رمزنگاری، طرح های پانزی افزایش چشمگیری داشته اند. بنابراین، مهم است که بدانید چگونه یک طرح پانزی را شناسایی کنید. مواردی که در زیر گفته خواهند شد، برخی از جنبه هایی هستند که باید هنگام بررسی این که “آیا یک پروژه ارز رمزنگاری طرح پانزی است یا خیر”، به آنها توجه کنید.
وعده سودهای بسیار بالا یا نجومی
بسیاری از طرح های پانزی به سرمایه گذاران وعده سود بسیار بالا با ریسک کم می دهند. اما این سودهای نجومی و ریسک کم با سودهای سرمایه گذاری دارای ریسک در دنیای واقعی در تناقض هستند. در واقع، هر نوع سرمایه گذاری با مقدار مشخصی از ریسک همراه است.
سود سرمایه گذاری های معمولی در بازار ارز رمزنگاری با توجه به شرایط حاکم بر بازار بالا و پایین می رود، بنابراین وعده های سود بسیار بالا را باید یک هشدار در نظر گرفت. در بسیاری از موارد، سرمایه گذارانی که به چنین شبکه های هرمی ملحق می شوند، هرگز سودی بابت پول خود دریافت نمی کنند.
Khaleelulla Baig، بنیانگذار و مدیرعامل پلتفرم معاملاتی KoinBasket، گفت که شفافیت باید مهم ترین عاملی باشد که سرمایه گذاران قبل از سرمایه گذاری پول در یک پروژه ارز رمزنگاری، آن را در نظر بگیرند:
آنچه واقعا اهمیت دارد، شفافیت در مورد جزئیات پروژه است. اکثر بنیانگذاران کسب و کار خود را براساس وعده های پر زرق و برق بنا می کنند. سوابق گذشته پرداخت های تیم موسس در مقابل تعهدات آن را بررسی کنید.
پروژه های ارز رمزنگاری ثبت نشده
مهم است که قبل از سرمایه گذاری، مطمئن شوید که آیا یک پروژه ارز رمزنگاری در سازمان های نظارتی مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا ثبت شده است یا خیر. شرکت های ارز رمزنگاری ثبت شده معمولا برای جلوگیری از جریمه شدن، ملزم به ارائه جزئیات مرتبط با مدل های درآمدی خود به مقامات نظارتی مربوطه هستند. بنابراین، بعید است که این شرکت ها در طرح های پانزی شرکت کنند.
از پروژه های ثبت شده در کشورهایی که قوانین ضعیف ارز رمزنگاری دارند و مستعد طرح های پانزی هستند، باید اجتناب شود.
برخی از مناطق جهان (مانند اتحادیه اروپا) قبلا قوانین دقیق ارز رمزنگاری را ارائه کرده اند که برای محافظت از سرمایه گذاران این بازار در برابر این نوع کلاهبرداری ها طراحی شده اند. براساس طرح اخیر تصویب شده توسط شورای اروپا، شرکت های ارز رمزنگاری به زودی موظف به رعایت قوانین بازار دارایی های رمزنگاری (MiCA) خواهند بود و برای فعالیت در این منطقه باید مجوز داشته باشند.
طرح MiCA شرکت های ارز رمزنگاری را وادار می کند تا مدل های درآمدی خود را افشا کنند و این امر باعث کاهش رشد شرکت های رمزنگاری متکی بر طرح های پانزی در این منطقه خواهد شد.
استفاده از استراتژی های سرمایه گذاری پیچیده
طرح های پانزی معمولا دلیل دستیابی به سود بالا با حداقل ریسک را استفاده از استراتژی های معاملاتی پیچیده عنوان می کنند. درک بسیاری از استراتژی های کسب سود بالای اتخاذ شده در این طرح ها معمولا دشوار است، اما کلاهبرداران این کار را به طور عمدی انجام می دهند تا از بررسی دقیق جلوگیری کنند.
استراتژی معاملاتی چیست و چرا به آن نیاز دارید؟
پلتفرم بیت کانکت (Bitconnect) که در سال 2016 راه اندازی شد، نمونه ای از طرح پانزی است که از این تاکتیک برای فریب سرمایه گذاران استفاده کرد. اپراتورهای آن سرمایه گذاران را تشویق کردند تا ارزهای BCC را بخرند و آنها را در این پلتفرم قفل کنند و به نرم افزار وام دهی آن اجازه معامله وجوه را بدهند. این پلتفرم وعده سود ماهانه 120 درصد را به سرمایه گذاران داده بود.
ویتالیک بوترین (یکی از بنیانگذاران اتریوم) جزو اولین چهره های معروف بود که در مورد این پروژه کلاهبرداری هشدار داد. مقامات ایالات متحده و بریتانیا این پلتفرم را یک طرح پانزی اعلام کردند. بسته شدن این پلتفرم در سال 2018 باعث سقوط شدید قیمت BCC و میلیاردها دلار ضرر شد.
سطح بالای متمرکز بودن
طرح های پانزی معمولا در پلتفرم های متمرکز اجرا می شوند. وان کوین ( OneCoin) یکی از طرح های پانزی ارز رمزنگاری است که مبتنی بر یک شبکه بسیار متمرکز بود. این طرح هرمی که بین سال های 2014 تا 2019 اجرا شد، حدود 5 میلیارد دلار از سرمایه گذاران کلاهبرداری کرد. این پروژه برای انجام این طرح به سرورهای داخلی خود متکی بود و سیستم بلاک چین نداشت.
توکن وان کوین فقط در صرافی OneCoin قابل معامله بود. توکن ها قابل تبدیل به پول نقد بودند و انتقال وجه به صورت الکترونیکی انجام می شد.
پلتفرم OneCoin همچنین دارای محدودیت سقف برداشت روزانه بود، به همین دلیل کاربران نمی توانستند وجوه خود را به یکباره برداشت کنند.
این طرح در سال 2019 پس از دستگیری برخی از اعضای مهم آن از بین رفت. اما، علی رغم صادر شدن حکم بازداشت روجا ایگناتوا (بنیانگذار این پروژه) توسط دادگاه فدرال، این شخص هنوز آزاد است.
بازاریابی چند سطحی
لیو از کوکوین خاطرنشان کرد که هشدارها در طول چند سال گذشته تغییر چندانی نکرده اند و بازاریابی چند سطحی هنوز در قلب بسیاری از طرح های پانزی قرار دارد:
طرح های پیچیده درآمدی شامل چندین لایه از کاربران، برنامه های ارجاع، درصد ها، مقیاس های متغیر و سایر ترفندها همگی نشانه هایی از یک طرح پانزی هستند که با استفاده از وجوه تزریق شده توسط لایه های پایین تر، سطوح بالاتر را تغذیه می کنند.
بازاریابی چند سطحی یک تکنیک بازاریابی بحث برانگیز است که در آن شرکت کنندگان برای کسب درآمد ملزم به تبلیغ محصولات و خدمات خاص و همچنین جذب نیروهای جدید برای پیوستن به شبکه هستند. کمیسیون های به دست آمده از افراد جدید بین اعضای لایه های بالایی تقسیم می شود.
GainBitcoin یکی از طرح های پانزی است که از این ترفند برای کلاهبرداری استفاده کرده است. این طرح هرمی که توسط آمیت بهاردواج مدیریت می شد، دارای هفت استخدام کننده اصلی بود که در هند و قاره های مختلف جهان مستقر بودند. هر یک از آنها وظیفه جذب سرمایه گذاران در شبکه را داشتند.
این طرح پانزی با وعده‌ی بازده ماهانه 10 درصد برای واریز بیت کوین، به‌مدت 18 ماه فعالیت کرد. گفته می شود که این طرح بین 38500 تا 60000 بیت کوین از سرمایه گذاران کلاهبرداری کرده است.
بیت کوین چیست؟ آموزش کامل بیت کوین
بیش از 100 سال است که کلاهبرداران از طرح های پانزی استفاده می کنند. اما به دلیل عدم وجود قوانین دقیق در بازار ارز رمزنگاری، این طرح های کلاهبرداری در این بازار افزایش قابل توجهی داشته اند.
از آنجایی که بازار ارز رمزنگاری مستعد این نوع طرح های کلاهبرداری است، قبل از سرمایه گذاری در هر پروژه جدید باید احتیاط کنید و ابتدا در مورد اعتبار و تیم توسعه آن به طور کامل تحقیق کنید.