گزارش نظارتی کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص رمز ارزها؛ مبادله روزانه 700 بیت کوین

غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به بازار غیررسمی خرید و فروش رمزارز در داخل کشور گفت، در داخل کشور روزانه ۷۰۰ بیت کوین به صورت غیررسمی خرید و فروش می شود.

به گزارش ایسنا، غلامرضا مرحبا ضمن قرائت گزارش کمیسیون اقتصادی در خصوص بررسی وضعیت صنعت استخراج رمزارزهای جهان روا و مبادلات آن در داخل در جلسه امروز مجلس گفت:

باید بررسی شود که سناریوی طرح موضوع رمزارز در پشت پرده چیست. عدم احراز هویت مبادله کنندگان این بازار خود یک چالش برای کشورها می باشد. استفاده رمزارزها به عنوان پول البته محل تامل کارشناسان هم می باشد برخی این پدیده را شبیه سازی فلزات گرانبها می داند که عدم محدودیت جغرافیایی آن باعث شکل گیری یک اقتصاد فرامرزی شده که در ایران نیز  استخراج و مبادلات آن متقاضیانی دارد که به صورت غیررسمی فعالیت می کنند.

وی افزود:

میزان استخراج سالانه رمزارز ۱۵ میلیارد دلار و در ایران ۱.۱ میلیارد دلار برآورد می شود. در داخل کشور روزانه ۷۰۰ بیت کوین به صورت غیررسمی خرید و فروش می شود مردم توسط بسترهایی این فعالیت ر انجام می دهند که هیچ کدام دارای مجوز نمی باشد.

متن کامل گزارش کمیسیون اقتصادی به شرح زیر است:

بسمه تعالی

گزارش نظارتی کمیسیون اقتصادی درخصوص وضعیت صنعت استخراج رمز ارزهای جهان روا و مبادلات داخلی آن در کشور

موضوع تبصره (۱) ماده (۴۵) قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی

مقدمه :

با توسعه روزافزون فناوری اطلاعات و اهمیت اقتصاد دیجیتال شاهد پیدایش تکنولوژی‌های نوین همچون رمز ارزها (ارزهای دیجیتال  یا رمز دارایی ها) به عنوان محصولات مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین در جهان هستیم . رمز ارز، پدیده ای مبهم و با ریشه نامشخص است و حتی صاحب ایده مذکور (آقای ساتوشی ناکاموتو) نیز یک اسم غیرواقعی می باشد. از این رو، اینکه سناریوی طراحی شده در پس پرده این پدیده و به ویژه بزرگترین مصداق آن یعنی «بیت کوین» چه می باشد خود موضوع بحثی جداگانه است.

ماهیت نامتمرکز بودن رمزارزها و تأکید فعلی بر ناشناس بودن دارندگان و مبادله کنندگان و عدم احراز هویت آنان، بزرگترین چالش فراروی کشورها برای تصمیم گیری در این حوزه است. قاعدتاً بانکهای مرکزی کشورها چندان موافقتی با وجود چنین پدیده ای که می تواند بستر انواع اقدامات مخرب در اقتصاد زیرزمینی و کاهش قدرت بانک مرکزی در اعمال سیاستهای اقتصادی خود باشد، ندارند.

احتساب رمز ارز بعنوان پول یا ارز، محل تأمل کارشناسان اقتصادی است؛ چرا که ارزش و قدرت خرید آن تقریبا به صورت لحظه ای تغییر می کند، هرچند این پدیده به عنوان وسیله مبادله در ابتدا تعریف شده و شکل گرفته است و نمی توان از این جنبه آن غفلت نمود و کاملاً آن را نفی کرد. ضمناً این پدیده قابلیت تعریف به صورت دارایی نامشهود و در یک نگاه، بعنوان دارایی مالی را دارد. در هر کدام از این نگاه ها، آثار اقتصاد کلان این پدیده به صورت متفاوتی قابل تبیین است. برخی نیز این پدیده را نوعی شبیه سازی از فلزات گرانبها می دانند که اکثراً به واسطه محدودیت در تعداد قابل ایجاد، توانسته اند در عمر حدود ۱۰ ساله خود، طرفداران زیادی جمع نمایند. عدم محدودیت جغرافیایی این پدیده، باعث شکل گیری اقتصاد و صنعتی فرامرزی شده که در دنیا، و از جمله در کشور ایران، هم در بعد ایجاد (استخراج) و هم در بعد مبادلات، متقاضیان زیادی دارد. این متقاضیان به دلیل عدم ساماندهی، در شرایط غیررسمی و بعضا زیرزمینی فعالیت می نمایند. پدیده رمز ارز علاوه بر تبدیل شدن به موضوعی درحال بسط و تاثیرگذاری بر اقتصادهای ملی و جهانی، منجر به ایجاد بازارهای داخلی و صنایع مرتبط شده است و همانقدر که مدیریت صحیح آن می تواند موجب ایجاد فرصتهایی برای اقتصاد شود، عدم توجه به آن می تواند آسیب زا باشد. با این شرح، رمز ارزها بعنوان موضوعی مهم و حساس، مورد بررسی کمیسیون اقتصادی قرار گرفت که نتایج آن به شرح زیر تقدیم می شود:

نتایج بررسی :

ارزش کل بازار رمزارز دنیا ۳۵۰ میلیارد ۱.۵ تریلیون دلار با گردش روزانه ۵۳۱۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می شود که بیت کوین به تنهایی ۵۷ درصد این بازار را به خود اختصاص داده است. میزان استخراج سالیانه رمز ارزها در دنیا  میلیون۱۵ میلیارد دلار و در ایران میلیون۱.۱ میلیارد دلار (در شرایط غیررسمی فعلی) می باشد برآورد می شود. لازم به ذکر است در حال حاضر از ۳۲۴ هزار بیت کوین استخراجی سالانه دنیا ۱۹۵۰۰ بیت کوین بصورت غیررسمی در ایران استخراج می شود.

نحوه مواجهه با پدیده رمزارز را می توان در ۵ حوزه دسته بندی کرد:

استفاده از رمز ارزها برای تبادلات خارجی همراه، استخراج و تولید رمز ارزهای موجود، طراحی رمز ارزهای ملی یا چندجانبه، تبادل رمز ارز، صنایع مرتبط با رمز ارز.

۱- در حوزه استفاده از رمز ارزها برای تبادلات خارجی، به نظر می رسد به واسطه امکانی که رمز ارزها در کاهش اثر تحریمها – به واسطه دشوارتر بودن رصد مبادلات آنها – ایجاد می کند، نمی توان نسبت به استفاده از این ظرفیت بی تفاوت و بی برنامه بود. قاعدتاً با محاسبه مخاطرات از دست رفتن سرمایه به دلایل مختلف و مقایسه آن با شرایط مبادلات غیررسمی کشور در دنیا که مخاطرات مشابهی دارد، استفاده از شیوه های گوناگون جلوگیری از رصد مبادلات مالی کشور منطقی و ضروری به نظر می رسد که استفاده از رمزارزها در این راستا، بعنوان مسیر جایگزین معاملات تهاتری یا تسهیل کننده این نوع معاملات قابل تعریف است. در این حوزه، فارغ از بحث استخراج رمز ارزها، می توان ما به ازای صادرات کشور به کشورهای مختلف، رمز ارز دریافت و در قبال واردات نیز همان رمز ارزها را پرداخت نمود.

۲- در حوزه استخراج و تولید (ماینینگ) رمز ارزهای موجود (و از جمله بیت کوین)، مزیت مذکور می تواند به صورت تبدیل منابع انرژی فسیلی کشور و یا سایر منابع طبیعی همچون جریان آب و باد و انرژی هسته ای به برق و سپس استخراج رمز ارز با استفاده از برق تولیدی، تعریف شود. به واقع در صورت محدود شدن صادرات انرژی فسیلی و برق کشور، مسیری برای تبدیل آن به رمز ارز و استفاده از آن برای واردات ضروری در کشور تعریف می شود. البته باید خروج ارز برای خرید دستگاه ها و تجهیزات ماینینگ را نیز مد نظر قرار داد. همچنین وجود بازار پررونق جهانی رمز ارز و قابلیت تبدیل آن به ارزهای واقعی می تواند ظرفیت بالقوه ای برای دسترسی به منابع ارزی باشد.

۳- در حوزه طراحی رمز ارزهای ملی یا چندجانبه، شاید یکی از مهمترین و مغفول ترین بخش های بحث رمز ارزها باشد که هرچند تلاشهایی برای آن انجام شده است. اما ظاهراً بازخوردهای منفی زیادی مبنی بر اثربخش نبودن این اقدام وجود دارد. به نظر می رسد اتفاقاً همینجا است که همچون توجه به ظرفیتهای داخلی در ایجاد شبکه ملی اطلاعات، پیام رسانهای داخلی و ماهواره داخلی، باید اهتمام جدی سیاستگذاران و مدیران کشور به کار گرفته شود تا بتواند به جای بازی در بستری مبهم و طراحی شده، خود ایجادکننده قواعد بازی و اعمال حاکمیت باشد. بزرگترین نقطه مقاومت و مخالفت بسیاری از فعالان این بازار نیز همین جا است که باید در خصوص آن گفتگوها و بررسی های عمیق تری صورت پذیرد.

۴- حوزه تبادل رمز ارز، و به ویژه ایجاد بسترهای تبادل رمز ارز در داخل کشور، مهمترین و پرچالش ترین حوزه بحث در زمینه رمز ارزها است که نیازمند بررسی دقیق و آینده نگری عمیق است. اتفاقا ریسک بزرگی که متوجه اقتصاد کشور است نیز در همین بخش است که البته برخورد صرفاً سلبی و منفعل موجود با این حوزه هرگز نمی تواند راه حل مناسبی برای مواجهه با این ریسک باشد. تبدیل این تهدید به فرصت و بررسی دقیق تر جنبه های مثبت موضوع تبادل رمز ارز، در کنار ریسکهای آن، و همچنین بررسی دقیق آثار اقتصاد کلانی تبادل رمز ارز در کشور توسط عموم مردم، از الزامات این حوزه است.