چطور می توان ارزهای اسکم و کلاهبرداری را شناخت؟

دو سال است که خروج سرمایه از طریق طرح های کلاهبرداری در صنعت رمزنگاری بسیار رایج شده است. این اصطلاح در شرایطی بود که بازار با دریافت نقدینگی های زیاد از سرمایه گذاران، لبریز از سرمایه می شد که عالی به نظر می رسید، اما ارزش ذاتی بسیاری از پروژه ها ناچیز بود.

به طور کلی مفهوم این اصطلاح اشاره به یک طرح کلاهبرداری دارد که در آن برگزار کنندگان یک عرضه اولیه سکه(ICO) یا یک پروژه که برای راه اندازی اقدام به جمع آوری کمک های سرمایه گذاران می کند، پس از بدست آوردن مبلغی قابل توجه از طریق سرمایه گذاران، ناپدید می شود.

به عنوان مثال و در همین راستا، در ماه نوامبر سال 2017، زمانی که بازار ارزهای رمزنگاری در اوج قرار داشت، صاحبان یک ارز رمزنگاری که آن را مربوط به یک استارتاپ به نام Confido معرفی کرده بودند، پس از جمع آوری سرمایه 175000 دلاری یک شبه ناپدید شدند. در نتیجه این کلاهبرداری ارزش بازار کانفیدو در طی 7 روز از 6 میلیون دلار به 70 هزار دلار افت کرد.

از جمله موارد مهم دیگر می توان به بیت کانکت(Bitconnect) و وان کوین(OneCoin) اشاره کرد که احتمالا از مشهورترین کلاهبرداری ها در تمام دوران آلت کوین ها هستند. هر یک از این ارزها بیش از 3 میلیارد دلار سرمایه را از سرمایه گذاران ساده لوح کلاهبرداری کردند. توکن بیت کانکت با نماد BCC، حتی توانست به یکی از 10 ارز برتر از نظر ارزش بازار تبدیل شود.

 از این رو برای بدست آوردن درک بهتر از این نوع کلاهبرداری ها و بهترین راه برای دور ماندن از آنها، مصاحبه ای را با بن ساموچا، بنیانگذار و مدیر عامل کریپتوجانگل که یک پلتفرم پیشرفته دیجیتال است، انجام شده است. ساموچا می گوید:

شما هرگز نمی توانید بگویید که واقعا چه زمانی این اتفاق می افتد. به عنوان مثال در مورد بیت کانکت من انتظار داشتم بسیار زودتر این کلاهبرداری و خروج سرمایه رخ دهد.

در مورد این که سرمایه گذاران چگونه می توانند کلاهبرداری بودن یک پروژه را ارزیابی کنند، ساموچو می گوید، آنچه می تواند برای دارندگان این نوع ارزها مفید باشد این است که اطلاعات مربوط به پروژه را هر لحظه و به شکلی فعال دنبال کنند. مثل مشارکت ها، مجوزها و غیره. همچنین دنبال کردن کیف پول های شرکت و میزان تعامل و حضور آنها در رسانه ها بسیار مفید است.

به عنوان مثال، اگر خروجی رسانه ای یک پروژه به طور ناگهانی شروع به کاهش کند یا یک یا دو ماه پس از شروع، متوقف شود، می تواند نشانه ای قطعی در مورد این باشد که کلاهبرداری در حال شکل گرفتن است.

علائم هشدار دهنده

اصل پشت پرده یک طرح کلاهبرداری بسیار ساده است. ابتدا مروجین و پیش برنده های پروژه، یک بستر رمزنگاری جدید را راه اندازی یا پیشنهاد می دهند که بر اساس یک ایده امیدوار کننده است. سپس از طریق ICO، سازمان دهندگان این طرح مبلغ مناسبی را بدست می آورند. پس از آن تصمیم به فرار می گیرند و به این ترتیب سرمایه گذاران دچار شکستی عظیم می شوند.

در طول این مسیر علائمی وجود دارد که سرمایه گذاران باید به آنها توجه کنند و مراقب باشند. در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره می شود:

وایت پیپر متزلزل و بیخود

در بسیاری از طرح های کلاهبرداری، یا وایت پیپر در حال بررسی است یا بسیار کیفیت ضعیفی دارد. به عنوان مثال ممکن است وایت پیپر دارای بخش های کاملی باشد که به طور مستقیم و کامل از سایر پروژه های ارائه شده کپی شده و یا سرشار از اشتباهات و غلط های املایی و دستوری زبان باشد.

تجسم و ارائه سود غیرواقعی

یکی دیگر از علائمی که نشان دهنده کلاهبرداری بودن یک پروژه است، ادعاهای جسورانه و عجیب در مورد بازده مالی پروژه است. به عنوان مثال بیت کانکت، پس از انتشار وعده داده بود که 1 درصد از درآمد روزانه خود را به مشتریان اصلی پرداخت می کند. مقداری که سرمایه 1000 دلاری اولیه سرمایه گذاران را در مدت فقط سه سال به 50 میلیون دلار می رساند.

در آن زمان این پروژه بسیار مورد توجه بنیانگذار اتریوم، ویتالیک بوترین، قرار گرفته بود و آن را یک طرح پونزی نامید. نامگذاری که بسیار درست بود زیرا چند ماه بعد (ژانویه 2018) بیت کانکت تمام خدمات مربوط به مبادلات و شرکت در ICO خود را بست. این کار منجر به کاهش ارزش بازار این پروژه از 2.7 میلیارد دلار در دسامبر 2017 به حدود 17 میلیون دلار در پایان مارس 2018 شد. ساموچا در مورد این موضوع خاطرنشان کرد:

با دقت عمل کنید. وعده های کذب و غیر قابل باور مانند 6 درصد سود تضمین شده را باور نکنید. به دنبال اصول و مدارک باشید. اگر ادعا می کنند که در پروژه ای مشارکت دارند، حتما مدارک این مشارکت را به صورت کاملا شفاف بخواهید. به شرکتی که مشارکت را انجام داده مراجعه کنید و بخواهید که این مشارکت را تایید کند و سایر موارد.

جزئیات در مورد تیم

در سال 2017 تعدادی از ICOها، با وجودی که هیچ جزئیات مشخص و شفافی را در مورد پرسنل اصلی پروژه ارائه نکرده بودند، موفق شدند مبالغ قابل توجهی سرمایه جمع کنند.

نه فقط این، بلکه بسیاری از سرمایه گذاری های انجام شده در گذشته صرفا بر اساس لایک ها، توییت ها و دنبال کننده های موجود در رسانه های اجتماعی مختلف انجام می شد و پروژه ها از این موارد برای کسب اعتبار استفاده می کردند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که افراد تحقیقات خود را در مورد مروجین و پشتیبانان یک ICO خاص که قصد سرمایه گذاری در آن را دارند، انجام دهند.

کارا نبودن محصول

اگر یک پروژه رمزنگاری صرفا بر اساس یک ایده ارائه شده و نه برای یک مدل کارا و عملیاتی، پیش بینی این که محصول نهایی پروژه هرگز ارائه نخواهد شد، سخت نیست. این که برخی فناوری ها صرفا از یک ایده شروع شده اند درست است، اما زمانی که صحبت در زمینه رمزنگاری است، هر ایده نو و پیشگامی باید قبل از جمع کردن سرمایه، به نوعی در یک بستر عملیاتی اجرا شده باشد.

چگونه به بهترین شکل ممکن از پروژه های کلاهبرداری پرهیز کنیم

در حال حاضر مشخص شده که بیشتر کلاهبرداری های رمزنگاری معمولا در ICO ها رخ می دهد. با این وجود لازم به ذکر است که در گذشته موارد پیچیده تری وجود داشت. به عنوان مثال می توان به بیتسان اشاره کرد که طرحی کلاهبرداری بود و حتی چند سال قبل از این که تعطیل شود، فعالیت و کار می کرد.

برای درک بهتر در مورد جنبه های امنیتی این نوع کلاهبرداری ها، با رابین سینگ، موسس کوینلی که یک پلتفرم رهگیری کارها و طرح های رمزنگاری و محاسبه مالیات است، صحبت شد. در مورد امنیت وی می گوید:

مانند تمام سرمایه گذاری ها، شما باید هنگام سرمایه گذاری در یک محصول یا پروژه رمزنگاری احتیاط کنید. آیا این محصول را می شناسید و آن را درک می کنید؟ آیا می توانید شماره هایی که توسط ارائه دهندگان ثبت شده را از منابع مستقل تایید کنید؟ آیا شواهدی از وجود تقاضا برای محصول وجود دارد؟ آیا تیم پشتیبانی این محصول واقعی است؟ اغلب پروژه ها و شرکت های کلاهبرداری برای سلب مسئولیت، از هویت های جعلی استفاده می کنند. بنابراین یک ایده خوب برای کسب اعتماد و اعتبار، تایید هویت وجودی تیم پشتیبانی است.

سینگ به نکات زیر نیز اشاره کرد که به اعتقاد وی می تواند برای سرمایه گذاران در زمینه رمزنگاری مفید باشد:

• سرمایه گذاران باید اطمینان حاصل کنند که آنچه به آنها ارائه می شود یک محصول معتبر و کارا است.
• سرمایه گذاران باید از سرمایه گذاری در محصولی که صرفا یک ایده است و نقشه راهی چند ساله دارد، اجتناب کنند.
• سرمایه گذاران باید به خاطر داشته باشند که اگر چه استقبال سرمایه گذاران معمولا پس از مشخص شدن کلاهبرداری بودن یک طرح نسبت به فضای رمزنگاری کاهش می یابد، اما مردم هنوز هم مشتاق به سرمایه گذاری در بیت کوین هستند. این همان چیزی است که نشان می دهد چرا قیمت این ارز اخیرا به 10 هزار دلار رسیده است.

در همین راستا، نیکال شتی، مدیر عامل و بنیانگذار وزیر ایکس که بزرگترین صرافی ارزهای رمزنگاری هند است، گفت:

مهم ترین چیزی که هنگام سرمایه گذاری در یک ارز رمزنگاری جدید و نوپا باید در نظر داشته باشید این است که آیا بنیانگذاران آن سابقه خوبی دارند یا نه.

علاوه بر این سرمایه گذاران باید بنیانگذاران یک پروژه را در توییتر، LinkedIn یا حتی فیس‌بوک جست و جو کنند و بررسی کنند که آیا حداقل در این چند سال در حوزه رمزنگاری فعال بوده اند یا خیر.

آیا تمام این کلاهبرداری ها ناشی از کم اطلاعی است؟

باید افراد بدانند که ایجاد امنیت تمام دارایی هایشان به عهده خودشان است. کسب درآمد از طریق مبادلات ارزهای رمزنگاری یا سرمایه گذاری در آنها نیاز به دقت کافی از جانب سرمایه گذار دارد. بنابراین شایسته است که سرمایه گذاران از قبل تمام تحقیقات و کارهای لازم را در مورد یک پروژه رمزنگاری انجام داده باشند.