نمودارهای شمعی یکی از متداول ترین ابزارهای تکنیکالی است که برای تحلیل الگوهای قیمتی استفاده می شوند. این نمودارها قرن ها توسط معامله گران و سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گرفته اند. آنها از نمودارهای شمعی برای این که الگویی پیدا کنند تا بتوانند روند قیمت را پیش بینی کنند، استفاده می کردند. در اینجا به بررسی معروف ترین و شناخته شده ترین الگوهای نمودارهای شمعی می پردازیم.
لازم است ابتدا با نمودارهای شمعی آشنا شوید. برای این منظور توصیه می شود حتما طلب زیر را مطالعه نمایید:
توضیح کامل نمودارهای شمعی و چگونگی استفاده از آنها برای مبتدیان
نحوه استفاده از الگوهای شمعی
الگوهای شمعی بسیار زیادی وجود دارند که معامله گران می توانند از آنها برای شناسایی مناطق مورد نظر خود استفاده کنند. از این الگوها می توان برای انجام مبادلات روزانه، تشخیص نوسان ها و حتی سرمایه گذاری بلند مدت استفاده کرد. برخی از این الگوها می توانند بینشی را در مورد تعادل بین خرید و فروش ها ارائه دهند. برخی دیگر ممکن است ادامه داشتن، معکوس شدن یا عدم نوسان در روند را نشان دهند.
ذکر این نکته ضروری است که الگوهای شمعی لزوما خود سیگنال خرید یا فروش نیستند. در عوض آنها نشان دهنده ساختار بازار و احتمال وجود فرصتی در آینده هستند. به همین دلیل همیشه بررسی و مشاهده الگوهای موجود در بازار مفید است.
به طور خلاصه و مثل همیشه باید گفت مانند هر ابزار دیگر تحلیل بازار، الگوهای شمعی نیز برای کاربردی شدن و دریافت سیگنال های صحیح، باید همراه با سایر تکنیک ها و شاخص ها به کار روند. از جمله این شاخص ها می توان به خط روند، میانگین متحرک، شاخص قدرت نسبی(RSI)، باند بولینگر، میانگین متحرک همگرایی واگرایی(MACD) و ابر ایچیموکو اشاره کرد.
الگوهای معکوس شدن روند به صعودی
الگوی هامر
یک شمع با فیتیله بلند که در پایین یک روند نزولی تشکیل می شود. در این الگو اندازه فیتیله پایینی باید حداقل دو برابر بدنه باشد.
الگوی هامر نشان می دهد که اگر چه فشار فروش زیاد است، اما موج خرید توانسته قیمت را در سطح بسته شدن شمع متوقف کرده و بازگرداند. شمع هامر می تواند قرمز و یا سبز باشد، اما شمع سبز نشان دهنده واکنش قوی موج خرید و افزایشی است.
الگوی هامر معکوس
این الگو دقیقا مشابه الگوی هامر است با این تفاوت که فیتیله بلند به جای پایین شمع در بالای آن قرار دارد. مشابه الگوی هامر اندازه فیتیله فوقانی باید حداقل دو برابر اندازه بدنه شمع باشد.
یک شمع هامر معکوس در انتهای یک روند نزولی رخ می دهد و می تواند نشان دهنده احتمال بالقوه معکوس شدن روند به سمت بالا باشد. قرار گرفتن فیتیله در بالای شمع نشان می دهد، اگر چه موج فروش توانسته قیمت را تا سطح بسته شدن شمع کاهش دهد، اما حرکت رو به پایین قیمت متوقف شده است. به این ترتیب هامر معکوس نشان می دهد که ممکن است به زودی موج خرید کنترل بازار را به دست گیرد.
الگوی سه مکعب یا سه سرباز سفید(Three White Soldiers)
الگوی سه سرباز سفید متشکل از سه شمع سبز پیاپی است که همگی درون بدنه شمع قبلی باز می شوند و در سطحی بالاتر از شمع قبلی بسته می شوند.
در حالت ایده آل شمع ها نباید فیتیله های بلندی داشته باشند، که نشان می دهد فشار مستمر موج خرید باعث افزایش قیمت شده است. از اندازه شمع ها و طول فیتیله ها می توان برای قضاوت در مورد احتمال ادامه یا اصلاح احتمالی قیمت استفاده کرد.
الگوی هارامی صعودی(Bullish harami)
الگوی هارامی صعودی شامل یک شمع قرمز بلند است که پس از آن یک شمع سبز کوچکتر که کاملا درون بدنه شمع قبلی باز شده، ایجاد می شود. این الگو نشان می دهد که حرکت نزولی کند شده و ممکن است به زودی به پایان برسد.
الگوهای معکوس شدن روند به نزولی
الگوی مرد دار زده(Hanging man)
این الگو معادل الگوی هامر، اما نزولی است. به طور معمول در انتهای یک روند صعودی با یک بدنه کوچک و یک فتیله بلند تشکیل می شود.
وجود فتیله بلند در پایین شمع نشان می دهد که یک فروش بزرگ وجود داشته، اما موج خرید توانسته کنترل بازار را مجددا بدست گیرد و قیمت را افزایش دهد. با توجه به این حرکت، پس از یک روند صعودی طولانی مدت، این فروش می تواند به عنوان هشداری باشد مبنی بر این که موج فروش ممکن است به زودی کنترل بازار را در اختیار بگیرد.
الگوی ستاره دنباله دار(Shooting star)
الگوی ستاره دنباله دار در حالت ایده آل از یک شمع با بدنه کوچک و یک فتیله بلند در بالا و یک فتیله کوتاه(یا بدون فتیله) در پایین تشکیل شده است. این الگو مشابه الگوی هامر معکوس است، اما در انتهای یک روند صعودی تشکیل می شود.
این شکل شمع نشان می دهد که قیمت بازار افزایش یافته؛ اما پس از آن موج فروش کنترل بازار را به دست گرفته و قیمت را کاهش داده است. برخی معامله گران ترجیح می دهند برای تایید الگو منتظر باز شدن شمع های بعدی باشند.
الگوی سه اهرم سیاه(Three black crows)
الگوی سه اهرم سیاه از سه شمع قرمز متوالی تشکیل شده که هر یک درون بدنه شمع قبلی باز و پایین تر از آن بسته می شوند.
این الگو معادل الگوی سه سرباز سفید، اما در حالت نزولی است. در حالت ایده آل، فیتیله ها نباید بلند باشند که این نشان دهنده وجود فشار فروش مداوم است. در این الگو نیز از اندازه شمع ها و طول فیتیله ها می توان در مورد احتمال ادامه روند نزولی قضاوت کرد.
الگوی هارامی نزولی
این الگو شامل یک شمع سبز بلند و سپس یک شمع قرمز کوچک است که بدنه آن کاملا درون بنده شمع قبلی قرار گرفته. این الگو نشان می دهد که فشار خرید در حال ضعیف شدن است و ممکن است روند معکوس شود.
الگوی پوشش ابر سیاه(Dark cloud cover)
این الگو شامل یک شمع قرمز است که کمی بالاتر از شمع سبز قبلی باز می شود، اما در وسط بدنه شمع قبلی بسته می شود. این الگو اغلب با حجم بالا همراه است که نشان می دهد حرکت ممکن است از صعودی به نزولی تغییر مسیر دهد. برخی معامله گران ممکن است برای تایید الگو منتظر شمع قرمز دوم یا سوم باشند.
الگوهای ادامه دهنده روند
الگوی سه واحد افزایشی(Rising three methods)
این الگو در یک روند صعودی تشکیل می شود و شامل سه شمع قرمز متوالی با بدنه های کوچک است که در ادامه یک روند صعودی تشکیل می شوند. در حالت ایده آل، شمع های قرمز محدوده شمع سبز قبلی را رد نمی کنند.
در ادامه با ایجاد یک شمع سبز با بدنه بزرگ، الگو تایید می شود و این نشان می دهد که موج خرید دوباره روند را در دست گرفته است.
الگوی سه واحد کاهشی(Falling three methods)
این الگو برعکس الگوی سه واحد افزایشی بوده و نشان دهنده ادامه روند نزولی است.
الگوهای دوجی(Doji)
الگوهای دوجی زمانی شکل می گیرند که سطح باز شدن و بسته شدن شمع بسیار نزدیک به هم است. قیمت می تواند در بازه زمانی شمع افزایش و کاهش داشته باشد، اما در نهایت نزدیک سطح باز شدن شمع، بسته می شود. به این ترتیب یک شمع دوجی می تواند نشان دهنده وجود تردید بین نیروی خرید و فروش باشد. با این وجود تفسیر شمع دوجی بسیار بستگی به شرایط دارد.
بسته به جایی که شمع باز یا بسته می شود، یک شمع دوجی می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
الگوی دوجی مقبره ای(Gravestone Doji)
این شمع نشان دهنده معکوس شدن روند به نزولی است و دارای یک فیتیله بلند در بالا بوده که سطح باز و بسته شدن بدنه شمع نزدیک به هم است.
الگوی دوجی پا بلند
این الگو نشان دهنده برابری قدرت خریداران و فروشندگان در بازه زمانی شمع مربوطه است. در این شمع طول فیتیله بالا و پایین تقریبا برابر است.
الگوی دوجی سنجاقکی
این شمع نیز مانند سایر شمع های دوجی دارای بدنه ای کوچک است. شمع دوجی سنجاقکی دارای یک فیتیله بلند در پایین بدنه بوده که تحلیل آن بسته به موقعیت می تواند نزولی یا صعودی باشد.
طبق تعریف دقیق شمع های دوجی، سطح باز و بسته شدن شمع باید دقیقا یکسان باشد. اما اگر سطح باز و بسته شدن شمع دقیقا یکسان نباشد ولی بسیار به هم نزدیک باشد، تکلیف چیست؟ به این نوع شمع ها، الگوهای دوکی شکل(بدنه ای کوتاه با فیتیله هایی بلند در بالا و پایین) گفته می شود. با این حال از آنجا که بازار ارزهای رمزنگاری می تواند بسیار بی ثبات باشند، وجود یک شمع دوجی دقیق بسیار نادر است. به این ترتیب شمع های دوکی شکل اغلب به عنوان شمع های دوجی تفسیر می شوند.
اگر الگوی دوکی در انتهای یک روند صعودی ظاهر شود به این معنی است که خریدار زیادی باقی نمانده و احتمال تغییر روند وجود دارد. برعکس، اگر این شمع در انتهای یک روند نزولی مشاهده شود یعنی تعداد فروشندگان کاهش یافته و روند به زودی معکوس می شود.
الگوهای شمعی بر اساس شکاف قیمت
الگوهای شمعی زیادی وجود دارند که برای شکاف قیمت استفاده می شوند. یک شکاف قیمتی زمانی شکل می گیرد که یک دارایی بالاتر یا پایین تر از قیمتی که بسته شده، در شمع جدید باز شود که این یک شکاف یا اصطلاحا گپ را بین دو شمع ایجاد می کند. از آنجا که در بازار ارزهای رمزنگاری مبادلات به صورت شبانه روزی انجام می شود، این نوع شکاف در این بازار وجود ندارد.
نتیجه گیری
آشنایی با الگوهای شمعی برای هر معامله گری ضروری است، حتی اگر از آنها مستقیما در استراتژی های معاملاتی خود استفاده نکند.
اگر چه بدون شک استفاده از این الگوها می تواند برای تحلیل بازار بسیار مفید باشد، باید این نکته را یادآور شد که الگوهای شمعی مبتنی بر اصول یا قوانین علمی نیستند. این الگوها ترسیم کننده نیروهای خرید و فروشی هستند که در نهایت بازار را هدایت می کنند.