ارز پایدار یا استیبل کوین(stablecoin) نوع جدیدی از ارزهای رمزنگاری هستند که برای ثبات قیمت ارزشی برابر با دیگر دارایی ها دارد.
ارزش این ارزها می تواند برابر با ارزهای فیات مثل دلار آمریکا، سایر ارزهای رمزنگاری، فلزات گران بها یا ترکیبی از هر سه باشد. محبوب ترین گزینه در بازار حال حاضر پشتوانه بودن ارز فیات دلار است. به این معنی که هر واحد ارز پایدار قیمتی برابر با 1 دلار دارد.
استیبل کوین ها برای مقابله با نوسانات ذاتی موجود در قیمت ارزهای رمزنگاری طراحی شده اند. آنها به طور معمول باید به مقدار کافی وثیقه در اختیار داشته باشند. به این معنی که برابر با تعداد کل ارزهای پایدار در چرخه، باید سرمایه ای به صورت ذخیره یا پشتوانه وجود داشته باشد. به عنوان مثال اگر 500000 ارز پایدار برابر با دلار در چرخه وجود دارد، حداقل باید 500000 دلار در بانک ذخیره داشته باشد.
با توجه به سقوط و صعودهای ناگهانی ارزهایی مثل بیت کوین، طرفداران ارزهای پایدار معتقدند که این ارزهای به کاهش ضررها کمک می کنند و باعث می شوند کارایی ارزهای رمزنگاری برای خرید کالاها و خدمات افزایش یابد.
غیرقابل پیش بینی بودن ارزهای رمزنگاری در تضاد با ارزهای فیات مثل دلار است. ارزش دارایی هایی مثل دلار به تدریج و با گذشت زمان طولانی تغییر می کند. اما تغییرات برای ارزهای رمزنگاری بسیار شدیدتر است. این تغییرات به صورت روزانه و با گاهی با نوسانات شدید همراه است. نمودار زیر نوسانات قیمتی بیت کوین و دلار(USD) را در مقایسه با دلار کانادا(CAD) نشان می دهد.
از معروفترین استیبل کوین ها می توان به تتر یا تدر(USDT)، ترو یو اس دی(TUSD)، جمینی دلار(GUSD) و یو اس دی کوین(USDC) اشاره کرد. تقاضا برای چنین ارزهایی در حال افزایش است. طبق گزارش ها در ماه دسامبر، چهار ارز پایدار اصلی در عرض فقط 3 ماه بیش از 5 میلیارد دلار افزایش در تراکنش هایشان داشته اند. یعنی در حدود 1032 درصد افزایش در ماه نوامبر نسبت به دو ماه قبل از آن را تجربه کردند.
ارزهای پایدار چطور کار می کنند؟
همانطور که از نام این ارزها مشخص است، ارزهای پایدار به گونه ای طراحی شده اند که در طول زمان دارای قیمت یا ارزش ثابت و پایدار باشند.
برای ارائه ارزی که دارای ویژگی های ثبات یک ارز فیات و مزایای غیر متمرکز بودن ارزهای رمزنگاری باشد، سه راه مختلف وجود دارد. بدون ارزهای پایدار یا استیبل کوین ، گرفتن وام یا استفاده از سرمایه شخصی برای سرمایه گذاری در ارزهای رمزنگاری می تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا دارایی های شما می تواند در مدت کوتاهی بی ارزش شود. تصور کنید در صورتی که قیمت ارزها به طور غیرمنتظره ای فرو بریزد، دستاورد شما از ارزهای رمزنگاری چه خواهد بود. به عنوان مثال تصور کنید که در دنیای واقعی قیمت شیر از 1 دلار به 3 دلار برسد. پس به این معنی خواهد بود که ارزش پول شما بسیار کمتر شده است.
اولین نوع ارزهای پایدار با پشتیبانی ارزهای فیات هستند. در این نوع ارزها به ازای هر واحد ارز پایدار 1 دلار در مکانی امن مثل بانک باید نگهداری شود. در تئوری به این معنی است که شما بتوانید به راحتی هر دو ارز(ارز پایدار و ارز فیات) را به هم تبدیل کنید. در برخی موارد کالاها به عنوان پشتوانه و وثیقه ارز قرار می گیرند. مثلا دولت ونزوئلا که ارز پترو را راه اندازی کرده، ارزش آن به یک بشکه نفت وابسته است.
شکل دیگر ارزهای پایدار، وابسته بودن به ارز رمزنگاری به عنوان پشتیبانی است. اما صبر کنید. این بدان معنا نخواهد بود که نوسان قیمت هنوز وجود دارد؟ تا حدودی درست است. اما بعضی از ارائه دهندگان سعی می کنند با قرار دادن وثیقه بیشتر این مورد را برطرف کنند. به این معنا که برای هر دلار ارز پایدار به مقدار 2 دلار ارز رمزنگاری به عنوان وثیقه نگهداری می شود. به این شکل غیر متمرکز بودن، با استفاده از ارز رمزنگاری، حفظ می شود، اما مقدار زیادی سرمایه برای نگه داشتن و عرضه آنها نیاز است.
روش و نوع آخر ارزهای پایدار، ارزهای پایدار بدون وثیقه یا پشتیبان هستند. این ارزها با این ایده که مجموعه ای از وثیقه های ذکر شده را داشته باشند ایجاد شدند. این نوع دارایی ها قراردادهای هوشمندی را شامل می شوند که نقشی متفاوت از بانک هایی که وثیقه ها را نگهداری می کنند، ندارند. آنها بر عرضه و تقاضا نظارت دارند. یعنی خرید ارزها در زمانی که قیمت ها پایین است و عرضه آنها در زمانی که قیمت ها افزایش می یابد.
به طور کلی هدف این است که ارزش دارایی خود را به وسیله دارایی هایی مثل دلار حفظ کنید. مهم نیست که از چه روشی استفاده می شود. آنچه که باید در نظر گرفته شود ثبات بیشتر است.
چرا ارزهای پایدار یا استیبل کوین ها محبوب هستند؟
زیرا این ارزها عدم اطمینان از نوسان نداشتن را برای کاربران از بین می برند، به ویژه در مورد انجام تبدیل ها.
آنها نوعی ثبات و قابل پیش بینی بودن را که بسیاری از کشورها در تلاش برای دستیابی به آن هستند، ارائه می دهند. به همین دلیل ونزوئلا با توجه به درگیر بودن با تورم و بی ثباتی سیاسی، تصمیم گرفت تا ارز رمزنگاری خود را ارائه دهد.
زمانی که بازار بسیار پر تلاطم است، ارزهای پایدار مکانی امن را برای ذخیره دارایی ها فراهم می کنند. کاربران، زمانی که نگران آینده بازار هستند، می توانند به سرعت و به راحتی ارزهای رمزنگاری خود را به ارزهای پایدار تبدیل کنند. این تبدیل همچنین ارزان تر از زمانی است که بخواهید ارز رمزنگاری را به یک ارز فیات تبدیل کنید. زیرا کارمزدی به بانک جهت انجام پردازش تراکنش پرداخت نمی کنید.
طبق گزارش ها، حجم مبادلات روزانه تدر از شروع ماه آوریل به بالاترین مقدار خود رسید و حتی در رقابت با حجم مبادلات بیت کوین قرار گرفت. در آن زمان حجم مبادلات تدر برابر 9.4 میلیارد دلار بود، در حالی که حجم مبادلات بیت کوین به 10.2 میلیارد دلار رسیده بود.
بخشی از محبوبیت استیبل کوین ها نیز ممکن است بستگی به چگونگی و میزان استفاده در صرافی ها داشته باشد. صرافی ها که نقطه اصلی دسترسی مصرف کنندگان به این ارزها است، می توانند باعث افزایش آگاهی شود. اخیرا صرافی بزرگ رمزنگاری اکی اکس، که دومین صرافی بزرگ ارزهای رمزنگاری است، اعلام کرد که به دنبال راه اندازی ارز پایدار خود است. بزرگترین صرافی رمزنگاری جهان، بایننس، به شدت در حال گسترش و افزایش جفت های مبادلاتی خود با ارزهای پایدار است. در ماه نوامبر این صرافی اعلام کرد که قصد دارد طیف گسترده ای از ارزهای پایدار را فهرست کند. بایننس در توضیح این طرح در ماه ژانویه گفت:
در چند ماه گذشته فضای ارزهای پایدار به سرعت پیشرفت کرده است.
آیا ارزهای پایدار بدون حاشیه و اختلاف نظر هستند؟
نه. به این علت که شفافیت در حال افزایش و گسترش است.
تدر یکی از شناخته شده ترین ارزهای پایدار است که جنجال های زیادی را در سال های اخیر پیرامون خود داشته. طی تحقیقات یک دانشگاه، افزایش قیمت انتهای سال 2017 به علت دستکاری قیمت ارزهای رمزنگاری بوده است و طبق ادعای محققان نیمی از افزایش قیمت بیت کوین در دسامبر آن سال مربوط به ارز پایدار تدر بوده.
همچنین سوالاتی مبنی بر این که آیا تدر ذخایر و پشتوانه کافی برای تامین مقدار ارزی که عرضه کرده است دارد یا نه، در مورد این ارز مطرح شده است. با این حال در یک حسابرسی غیر رسمی در ماه ژوئن سال 2018 اعلام شد که این ارز دارای ذخایر کافی است.
سایر طرفداران ارزهای رمزنگاری مانند جرمی آلایر سیکل، که ارز USDC را در پاییز 2018 راه اندازی کرد، خواستار استاندارد باز است که بسیاری از شرکت ها می توانند آن را پیاده سازی کنند. وی معتقد است که سطح بالای خودگردانی باعث آرامش خاطر کاربران می شود، که به توکنی شدن در اقتصاد جهانی کمک می کند و یک اکوسیستم مشترک برای صنعت رمزنگاری ایجاد کرده و جایگزین مناسبی برای ارزهای فیات می شود.
برخی منتقدان نیز معتقدند که استیبل کوین ها پتانسیل تضعیف ارزهای رمزنگاری معمولی را که به سختی برای توسعه اقتصاد خود تلاش کرده اند و ارزش خود را طی سال های افزایش داده اند، دارد. اگر چه ارزهای پایدار قصد دارند به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه کاربران عمل کنند، این واقعیت نیز وجود دارد که ارزهای پایدار هیچ سود مالی ندارند، که برای برخی از آنها نکته مهمی است.
چه کسی دیگر ارزهای پایدار را عرضه کرده است؟
هر کسی می تواند. از بانک ها گرفته تا شبکه های اجتماعی، وارد عمل می شوند.
با وجود این که مدیرعامل جی پی مورگان بیت کوین را یک تقلب می نامد، بانک آمریکا اخیرا اعلام کرد که طرح هایی را برای راه اندازی یک ارز پایدار جهت سرعت بخشیدن به زمان پرداخت ها در تراکنش های بین المللی دارد.
اگر چه برخی مفسران رمزنگاری گام این غول مالی را تایید پتانسیل ارزهای پایدار می دانند، سایرین از جمله مدیرعامل ریپل، جی پی ام کوین(ارز پایدار جی پی مورگان) را به شدت به علت عدم قابلیت همکاری، مورد انتقاد شدید قرار داد. زیرا به این معنی خواهد بود که دیگر بانک ها بعید است وارد فناوری شوند.
IBM نیز در همکاری با استلار، بلاک چین ورد وایر را با هدف ایجاد یک شبکه پرداخت بین المللی، راه اندازی کرد. به این ترتیب بانک های بین المللی می توانند ارز پایدار خود را با پشتوانه ارز فیات مورد نظر خود ایجاد کنند. موسساتی از برزیل، کره جنوبی و فیلیپین گزارش داده اند که تا کنون درخواست های خود را ثبت کرده اند.
از همه مهمتر فیس بوک است که گفته می شود ده ها مهندس را برای توسعه ارز پایدار خود استخدام کرده است. با استفاده از این ارز پایدار کاربران می توانند برای دوستان و خانواده خود در سراسر جهان پرداخت هایی را انجام دهند. این ارز می تواند از طریق کارگران خارجی که می خواهند برای خانواده خود پول انتقال دهند، این انتقال را با هزینه کم انجام دهد و موجب تحول صنعت پولی شود. فیس بوک کوین می تواند موهبتی برای شرکت نیمه جان فیس بوک باشد. بر اساس گزارشی که توسط CNBC منتشر شد، گفته شده که این ارز در صورت انتشار می تواند 19 میلیارد دلار برای فیس بوک درآمد داشته باشد.
آیا ارزهای پایدار واقعا می توانند غیرمتمرکز شوند؟
برخی از ارائه دهندگان بر این باورند که این ارزها در حال سازش هستند.
برخی از طرفداران ارزهای پایدار این نگرانی را دارند که پشتیبانی دلار آمریکا به طور مستقیم برای یک ارز پایدار به این معنا است که باید به طور پیوسته با سیستم بانکی آمریکا ارتباط داشته باشید. بنابراین باید به زیرساخت های متمرکز تکیه کنند. این چیزی است که ساتوشی ناکاموتو در حدود یک دهه پیش قصد داشت از آن جلوگیری کند.