کانفرم چیست؟

پس از اینکه یک تراکنش به شبکه بیت کوین ارسال می شود، باید تایید یا کانفرم(confirm) شود. دارنده هر آدرس بیت کوین می تواند به  هر مقدار دلخواه از آدرس خودش به یک آدرس دیگر، بیت کوین بفرستد و تراکنش مربوطه را به شبکه بیت کوین ارسال کند. اما این تراکنش لازم است کانفرم شود و تنها زمانی کانفرم خواهد شد که موجودی آدرس بیت کوین فرستنده در ابتدا به میزان کافی بوده باشد و فرستنده قبلا این موجودی را در تراکنش دیگری به آدرس دیگری ارسال نکرده باشد. هر چند در صورتیکه موجودی فرستنده به میزان کافی باشد نیز به این معنی نیست که تراکنش  بلافاصله کانفرم خواهد شد؛ یا حتی ممکن است چنین تراکنشی هم کانفرم نشود. کانفرم یک فرایند بسیار سخت، پیچیده و زمان بر است که توسط استخراج کنندگان بیت کوین (miners) انجام می شود.

در هر لحظه تعداد زیادی تراکنش توسط کاربران از سراسر دنیا به شبکه بیت کوین ارسال می شود. زمانیکه یک بلاک جدید در شبکه بیت کوین ایجاد می شود تعدادی از این تراکنش ها که معمولا کارمزد آنها به نسبت حجمشان بالاتر است در بلاک جدید قرار گرفته و کانفرم می شوند. بقیه تراکنش ها لازم است تا ساخت بلاک های بعدی منتظر باشند تا اینکه بتوانند در یکی از بلاک های ایجاد شده قرار گیرند و کانفرم شوند. در صورتیکه یک تراکنش به مدت طولانی کانفرم نشود از شبکه بیت کوین طرد خواهد شد. هر چند تراکنش های طرد شده نیز ممکن است مجدد توسط شبکه به جریان گذاشته شوند و در دوره جدید در صورتیکه ترافیک تراکنش های کاربران کمتر باشند می توانند شانس قرار گرفتن در بلاک و کانفرم شدن را داشته باشند.

به صورت حدودی باید هر 10 دقیقه یک بلاک جدید توسط استخراج کنندها ایجاد شود و به بلاک چین افزوده شود. پس از ایجاد بلاک جدید، استخراج کننده، تعدادی از تراکنش های کانفرم نشده موجود در شبکه بیت کوین را تایید یا کانفرم کرده و در بلاک جدید قرار می دهد. تراکنش هایی که در بلاک جدید قرار می گیرند داری 1 کانفرم می شوند و تراکنش هایی که در بلاک پیش از آن قرار داشته اند 2 کانفرم به دست می آوردند و به همین صورت برای همه بلاک های قدیمی تر تعداد کانفرم ها یکی بالاتر می رود.

در حال حاضر ظرفیت هر بلاک جدید در شبکه بیت کوین هزار کیلوبایت است. بنابراین هر استخراج کننده در زمان ایجاد یک بلاک جدید می تواند به میزان هزار کیلوبایت از تراکنش های کانفرم نشده در شبکه بیت کوین را در بلاک جدید قرار دهد. کارمزد پرداخت شده در تراکنش های بیت کوین به استخراج کننده ای که این تراکنش ها را در بلاک جدید قرار می دهد تعلق می گیرد. بنابراین استخراج کننده ها در زمان ایجاد یک بلاک جدید با توجه به اینکه حجم بلاک محدود است، سعی می کنند تراکنش هایی را که نسبت به حجم خودشان دارای کارمزد بیشتری هستند را در بلاک قرار دهند. به عنوان مثال یک تراکنش با حجم 200 بایت و کارمزد 200 هزار ساتوشی دارای اولویت بیشتری از یک تراکنش با حجم 400 بایت و کارمزد 300 هزار ساتوشی خواهد بود.

اینکه هر 10 دقیقه باید یک بلاک جدید ایجاد شود تنها یک قرارداد حدودی است. در عمل یک بلاک جدید زمانی ساخته می شود که یکی از استخراج کنندگان بیت کوین بتواند پاسخ یک مساله محاسباتی را پیدا کند. این مساله به صورتی طرح می شود که به طور حدودی حل آن 10 دقیقه زمان ببرد. اما در عمل بعضی بلاک ها در کسری از ثانیه ایجاد می شوند و بعضی مواقع چندین ساعت یافتن پاسخ مساله و ایجاد یک بلاک جدید طول می کشد. مساله محاسباتی طرح شده پس از مدتی در شبکه بیت کوین مورد بازبینی قرار می گیرد و سختی آن به گونه ای تنظیم می شود که زمان یافتن پاسخ و ایجاد بلاک های جدید در شبکه بیت کوین به طور میانگین 10 دقیقه باشد.

کارمزد تمام تراکنش هایی که در یک بلاک جدید قرار دارند به استخراج کننده ای که بلاک را ایجاد کرده تعلق می گیرد. علاوه براین در زمان ایجاد یک بلاک جدید تعداد 12.5 بیت کوین جدید نیز در شبکه بیت کوین تولید می شود و به عنوان پاداش به استخراج کننده ای که بلاک جدید را ساخته تعلق می گیرد. این پاداش در 4 سال اول شروع به کار شبکه بیت کوین 50 بیت کوین برای ایجاد هر بلاک جدید بوده و در چهار سال بعدی به 25 بیت کوین کاهش یافته و در حال حاضر نیز 12.5 بیت کوین است و به همین صورت هر چهار سال نصف خواهد شد. طبق برنامه ریزی انجام شده از حدود سال 2140 این پاداش به صفر می رسد. از آن زمان به بعد تنها کارمزد تراکنشهایی که در بلاک جدید قرار می گیرند به عنوان پاداش فعالیت استخراج کننده پرداخت می شود.

بنابراین وقتی یک تراکنش به شبکه بیت کوین ارسال می شود زمان کانفرم شدن آن به مسایل زیادی بستگی دارد. مواردی مثل اینکه کارمزد پرداخت شده توسط این تراکنش به نسبت حجم تراکنش چقدر است، دیگر کاربران با چه سرعتی در حال ارسال تراکنش به شبکه بیت کوین هستند و میزان کارمزد پرداختی آنها چقدر است، تعداد تراکنش های کانفرم نشده در شبکه بیت کوین چقدر است و از همه مهمتر اینکه استخراج کنندگان در چه مدت زمانی موفق به حل مسایل محاسباتی مطرح شده در شبکه بیت کوین شوند و اینکه تراکنش مورد نظر ما توسط استخراج کننده های پیروز در رقابت محاسباتی دیده شود. شاید تصور شود کانفرم شدن تراکنش در شبکه بیت کوین با این توضیحات بیشتر به بخت و اقبال واگذار شده و در برخی موارد واقعا هم به همین صورت است اما به طور معمول اگر کارمزد مناسبی در یک تراکنش با توجه به حجم تراکنش پرداخت شود که این کارمزد مناسب با توجه به ترافیک شبکه بیت کوین در زمان های مختلف متفاوت است در این صورت اولین کانفرم تراکنش در طی یک یا 2 بلاک انجام خواهد شد.

در ابتدا ممکن است افزایش کارمزد تنها راه حل موجود برای سرعت بخشیدن فرآیند کانفرم، به نظر برسد اما خیلی ساده می توان تراکنش را در زمانی که ترافیک شبکه بیت کوین در سطح پایینی قرار دارد ارسال کرد و با کارمزد حتی پایین تر تراکنش سریعتر کانفرم شود.

راه حل دیگر این است که در صورت امکان حجم تراکنش را کاهش داد تا با همان میزان کارمزد پرداختی قبلی نسبت کارمزد به حجم تراکنش بیشتر شود و تراکنش سریعتر کانفرم شود. حجم یک تراکنش به حجم اطلاعاتی که در تراکنش قرار می گیرد بستگی دارد و تقریبا هیچ ارتباطی به میزان بیت کوین ارسالی ندارد. اطلاعاتی که در تراکنش قرار می گیرد به طور کلی تعداد تراکنش های ورودی و تعداد آدرس های خروجی است. به عنوان مثال اگر یک آدرس بیت کوین به دفعات بسیار زیاد مقادیر اندک بیت کوین دریافت کرده باشد و بخواهد تمام این بیت کوینها را در یک تراکنش به یک آدرس دیگر ارسال کند باید رفرنس به تمام بیت کوینهای دریافتی در تراکنش قرار گیرد. بنابر این حجم چنین تراکنشی بسیار زیاد می شود هرچند ممکن است مقادیر کل بیت کوین های این آدرس زیاد نباشد. لذا بهتر است از دریافت مقادیر اندک بیت کوین  در تراکنش های مختلف خودداری نمایید. به صورت حدودی رفرنس به هر ورودی 100 بایت به حجم تراکنش اضافه می کند. اگر کارمزد مناسب برای هر 100 بایت تراکنش 20 هزار ساتوشی باشد به این معنی است که اگر در یک تراکنش ورودی یک آدرس 20 هزار ساتوشی دریافت کند باید تمام این بیت کوین دریافتی را در زمان جابجایی به عنوان کارمزد بپردازد. بنابر این به دست آوردن مقادیری در این حد یا کمتر از آن در یک تراکنش عملا به معنای از دست دادن بیت کوین است. مانند اینکه شما در یک فرایند بانکی 500 تومان یا کمتر دریافت کنید و کارمزد تراکنش بانکی به میزان 500 تومان باشد و از حساب دریافت کننده تراکنش کسر شود. در این حالت کسی که مقادیر کمتر از کارمزد را به حساب شما ارسال می کند عملا موجودی حساب شما را کمتر می کند.

کانفرم در عمل، بیت کوین و دیگر ارزهای کریپتو را از ارزهای معمولی بسیار متمایز می کند. کانفرم  پیچیدگی زیادی را به همراه می آورد که البته این پیچیدگی بهایی است که کابران به راحتی می پردازند تا از  دیگر مزایای بسیار بیت کوین بهرمند شوند. ضمن اینکه والتهای سرویس دهنده و مراکز پذیرنده بیت کوین، مقدار بسیار زیادی از این پیچیدگی را در اسکریپت ها و پشتیبانی خودشان برای کابران پوشش می دهند و در بسیاری مواقع کاربران عادی متوجه اکثر این پیچیدگیها نمی شوند.